Αύξηση της προσφοράς κατοικιών για να πέσουν οι τιμές που έχουν κάνει απρόσιτη την αγορά στέγης, συστήνει στην κυβέρνηση η Τράπεζα της Ελλάδος. Η Έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ αναδεικνύει όμως -και εξηγεί ενδεχομένως- μία εξίσου κρίσιμη διάσταση του προβλήματος: ότι σε μια χώρα που συρρικνώνεται πληθυσμιακά συνεχώς, η συγκέντρωση του πληθυσμού στα αστικά κέντρα αυξάνεται και αυξάνει έτσι διαρκώς τη ζήτηση κατοικίας, ωθώντας υψηλότερα τις τιμές και μετά το 2024, παρά τις όσες παρεμβάσεις επιχειρούνται.
Συγκεκριμένα, στην ετήσια έκθεση ο Διοικητής Γιάννης Στουρνάρας επισημαίνει ότι «η αντιμετώπιση των προκλήσεων στην αγορά κατοικίας απαιτεί συντονισμένες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της οικονομικής προσιτότητας και την αύξηση της προσφοράς ακινήτων. Η αύξηση των τιμών των κατοικιών με υψηλούς ρυθμούς τα τελευταία έτη έχει αρνητική επίδραση στην οικονομική προσιτότητα της κατοικίας για τα νοικοκυριά μεσαίων και χαμηλότερων εισοδημάτων».
Ενώ όμως «πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες που περιορίζουν την επενδυτική ζήτηση, όπως οι ρυθμίσεις για τη βραχυχρόνια μίσθωση και την Golden Visa, στοχεύουν στην απελευθέρωση αποθέματος για κύρια κατοικία» τονίζει ότι «η επίλυση χρόνιων γραφειοκρατικών και θεσμικών προβλημάτων στις αγοραπωλησίες και στην ανάπτυξη ακινήτων είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της προσφοράς νέων κατοικιών».
Προσθέτει όμως και πως «κρίσιμος είναι επίσης ένας εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός που θα περιλαμβάνει δράσεις για την ενίσχυση της περιφέρειας, την αποσυμφόρηση των μεγάλων αστικών κέντρων και την καλύτερη διασπορά της ζήτησης για στέγαση σε όλη τη χώρα».
Τιμές στα ύψη
Σύμφωνα με την Έκθεση το 2024, η αγορά κατοικιών στην Ελλάδα συνέχισε την ανοδική της πορεία, με τις τιμές των ακινήτων να αυξάνονται.
Η ζήτηση σε πολλές περιπτώσεις υπερβαίνει την προσφορά και το επενδυτικό ενδιαφέρον, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, παραμένει αυξημένο.
Αλλά, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Έκθεσης, αυτό φαίνεται πως έχει έντονα «τοπικά» χαρακτηριστικά:
· οι τιμές των κατοικιών καλπάζουν προς τα πάνω, ξεπερνώντας κάθε πρόβλεψη. Το 2024 σημειώθηκε μια μέση αύξηση της τάξεως του 8,7%,
· τα νεόκτιστα διαμερίσματα (ηλικίας έως 5 ετών) ηγούνται αυτού του ξέφρενου χορού, σκαρφαλώνοντας κατά 10,1%, προφανώς λόγω αυξημένου κατασκευαστικού κόστους
Ωστόσο αυτή η άνοδος δεν είναι ομοιόμορφη σε όλη την Ελλάδα. Τον «χορό» σέρνουν -και το 2025 όπως διαφαίνεται- τα μεγάλα αστικά κέντρα. Και συγκεκριμένα:
· η Αθήνα όπου οι τιμές «στροβιλίζονται» με ρυθμό 8,2%,
· η Θεσσαλονίκη όπου οι τιμές εκτοξεύθηκαν κατά 11,2%
· άλλες πόλεις, ακολουθούν με πιο μετρημένο ρυθμό αύξησης, στο 7,1%.
Τι «δούλεψε» και τι όχι
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η ενεργοποίηση του Προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ», αν και εξασφαλίζει πρόσβαση σε κατοικία σε ευάλωτα νοικοκυριά, ενισχύει περαιτέρω τη ζήτηση για παλαιότερα ακίνητα που εμπίπτουν στις προδιαγραφές του Προγράμματος.
Επιπλέον, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση του περιορισμού της επενδυτικής ζήτησης σε συγκεκριμένες θέσεις, μέσω των πιο πρόσφατων αυστηρότερων πλαισίων για τη βραχυχρόνια μίσθωση και την Golden Visa, στοχεύουν στην απελευθέρωση στεγαστικού αποθέματος για χρήση πρώτης κατοικίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ΤτΕ, διαχρονικά ζητήματα γραφειοκρατίας στις μεταβιβάσεις και συχνών μεταβολών στο νομοθετικό και φορολογικό πλαίσιο εξακολουθούν να επηρεάζουν την ελκυστικότητα των νέων έργων ανάπτυξης, «περιορίζοντας εν τέλει την εισροή σύγχρονων ακινήτων στην αγορά».
Στις συστάσεις του ο Γιάννης Στουρνάρας επισημαίνει ότι «η επίλυση του στεγαστικού προβλήματος απαιτεί περαιτέρω παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της απλοποίησης και επιτάχυνσης των διαδικασιών που σχετίζονται με τις αγοραπωλησίες και την ανάπτυξη ακινήτων, αλλά και λύσεις οι οποίες, μέσα από έναν εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό, θα στοχεύουν στην οικονομική και επιχειρηματική ενίσχυση της περιφέρειας, στην αποσυμφόρηση των μητροπολιτικών κέντρων και στη διασφάλιση καλύτερης διασποράς της ζήτησης για κατοικία στο σύνολο της χώρας»
Αυξήσεις και στα ενοίκια
Όχι τυχαία, κατ’ αναλογία και με τις τιμές πώλησης, τα ενοίκια παρουσιάζουν επίσης αυξητικές τάσεις -όπως προκύπτουν από τα στοιχεία του πληθωρισμού- ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Η περιορισμένη προσφορά ακινήτων προς ενοικίαση και η αυξημένη ζήτηση ασκούν ανοδική πίεση στις τιμές. Παράγοντες όπως η βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων συμβάλλουν επίσης στη μείωση της προσφοράς για μακροχρόνιες μισθώσεις.
Οι αυξητικές τάσεις στις τιμές πώλησης και στα ενοίκια είναι πιο έντονες στις μεγάλες πόλεις, όπου η ζήτηση είναι υψηλότερη και η προσφορά πιο περιορισμένη. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι μεταβολές είναι πιο ήπιες και σε ορισμένες περιπτώσεις οι τιμές παραμένουν σταθερές.
Διαβάστε ακόμη
Μελέτη της ΤτΕ: Γιατί η φορολόγηση στα κέρδη των τραπεζών επιδρά αρνητικά στην οικονομία (πίνακες)
O Τραμπ πάτησε το… κουμπί για τους υψηλότερους δασμούς του αιώνα σε 60+ χώρες
Premia: Προς νέα AMK 30 – 40 εκατ. ευρώ και πρόβλεψη για μισθωτικά έσοδα 34 – 35 εκατ. ευρώ φέτος
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα