Λεονίντ Λεμπέντεφ: Ο ολιγάρχης που μπαίνει σφήνα στα σχέδια του ΔΕΣΦΑ

Ο ελληνορωσικός πόλεμος για το φυσικό αέριο και τον αγωγό που θα συνδέει Ελλάδα και Σκόπια – Ο παραγωγός πετρελαίου από τη Μόσχα που ερωτεύτηκε τον κινηματογράφο και κάνει κινηματογραφικές παραγωγές στο Χόλιγουντ

της Μαριάννας Τζάννε

Λίγο πριν τις 11 εκείνο το φθινοπωρινό πρωινό, μια μέρα μετά τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, η συντροφιά σε ένα από τα πιο σικάτα ξενοδοχεία της πόλης έδειχνε να απολαμβάνει την κουβέντα και την ηλιόλουστη μέρα. Ο ένας πασίγνωστο κυβερνητικό στέλεχος και ο άλλος άγνωστος, αλλά με έντονα χαρακτηριστικά που πρόδιδαν την καταγωγή του, είχαν βολευτεί σε έναν αναπαυτικό καναπέ και η συζήτηση είχε φουντώσει. Ο 50χρονος άγνωστος άνδρας, συνεργάτης του Ρώσου Λεονίντ Λεμπέντεφ, επισκεπτόταν τη Θεσσαλονίκη έχοντας μερικές σημαντικές συναντήσεις για το μέλλον των στρατηγικών του σχεδίων στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Από την περασμένη άνοιξη ο Ρώσος παραγωγός πετρελαίου, με τις χολιγουντιανές κινηματογραφικές παραγωγές που αποτελούν το ακριβό του χόμπι, έχει υποβάλει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας τρεις αιτήσεις για την υλοποίηση ενός φιλόδοξου επενδυτικού σχεδίου.

Το big project, όπως ομολογούν παράγοντες με γνώση του φακέλου, προβλέπει τη δημιουργία ενός αγωγού φυσικού αερίου που θα ξεκινά από τη Νέα Μεσημβρία της Θεσσαλονίκης και θα καταλήγει στην ΠΓΔΜ. Την αίτηση έχει υποβάλει η Windows International Hellas, θυγατρική εταιρεία της ομώνυμης εταιρείας συμμετοχών του ομίλου Λεμπέντεφ, η οποία ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2015. Η εταιρεία καταχωρήθηκε στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) με νόμιμο εκπρόσωπο τον βουλγαρικής καταγωγής Τόνι Μπάεφ, πρώην στέλεχος του ενεργειακού κολοσσού της RWE, και νομικό συνεργάτη το γραφείο Σαγιάς και Συνεργάτες. Είναι η περίοδος όπου ο κ. Σπύρος Σαγιάς μόλις έχει εγκαταλείψει το Μαξίμου έχοντας παραιτηθεί από τα καθήκοντα του γενικού γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου. Από τον περασμένο Μάρτιο αντίκλητος της Windows International έχει οριστεί ένα άλλο δικηγορικό γραφείο, το Οικονόμου & Συνεργάτες.

Οι άλλες δύο αιτήσεις του ομίλου έχουν υποβληθεί από την κυπριακή εταιρεία Sintez Ener-gy Europe Constructing Limited και αφορούν την άδεια για προμήθεια φυσικού αερίου και την ανάπτυξη δικτύου διανομής φυσικού αερίου στις Σέρρες, στο Κιλκίς και τη Βέροια.

Μέχρι στιγμής η ΡΑΕ έχει ικανοποιήσει μόνο το ένα σκέλος του business plan, που είναι η χορήγηση άδειας προμήθειας φυσικού αερίου. Για τα άλλα δύο αιτήματα έχουν υπάρξει αντιρρήσεις από διαφορετικές πλευρές και η αξιολόγηση συνεχίζεται:

Για τον μεν αγωγό από τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), που σχεδιάζει ένα ανάλογο έργο και έχει προχωρήσει από τον περασμένο Οκτώβριο σε μνημόνιο συνεργασίας με την κρατική Εταιρεία Αξιοποίησης Ενεργειακών Πόρων της ΠΓΔΜ (MER). Για δε την άδεια διανομής φυσικού αερίου από τη ΔΕΔΑ, την εταιρεία Διανομής Φυσικού Αερίου Υπόλοιπης Ελλάδας, που ελέγχει η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) και έχει τα σχετικά δικαιώματα στην περιοχή.

Σκοπός της συμφωνίας με τη MER είναι η έναρξη ευρύτερης συνεργασίας με τον ΔΕΣΦΑ, με σημείο εκκίνησης τη διασύνδεση των συστημάτων φυσικού αερίου των δύο χωρών μέσω ενός νέου αγωγού φυσικού αερίου. Με βάση τις προβλέψεις της συμφωνίας που στηρίζει η σκοπιανή κυβέρνηση, ο εθνικός διαχειριστής θα αναπτύξει και θα λειτουργήσει το ελληνικό τμήμα μήκους 50 χιλιομέτρων που θα ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας Θεσσαλονίκης και θα καταλήγει στα σύνορα Ελλάδας – Σκοπίων στην περιοχή των Ευζώνων. Το τμήμα του αγωγού εντός της ΠΓΔΜ θα έχει μήκος 110 χιλιομέτρων και θα το αναλάβει η MER. Οι δύο πλευρές έχουν ήδη ξεκινήσει τις μελέτες σκοπιμότητας προκειμένου να διερευνηθεί κατά πόσο είναι εφικτή η υλοποίηση της επένδυσης ύψους 70 εκατ. ευρώ που επιδιώκει να επεκταθεί προς Σερβία και φυσικά να διασυνδεθεί και με άλλους αγωγούς, όπως ο TAP, για τη διανομή φυσικού αερίου. Ο όμιλος Λεμπέντεφ διαθέτει ήδη ένα εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής στα Σκόπια και σχεδιάζει και δεύτερο. Εχει μάλιστα συνάψει σύμβαση συνεργασίας με τη MER για την προμήθεια φυσικού αερίου.

Η ΡΑΕ αξιολογεί και μελετά τις δύο προτάσεις, όπως ορίζει η διαδικασία, εξετάζοντας την πληρότητα των φακέλων αλλά και τα business plans. Επί του παρόντος, πάντως, η αξιολόγηση δεν έχει ολοκληρωθεί. Ωστόσο, η απόφαση θα είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς θα κρίνει ποιος από τους δύο αγωγούς θα υπερισχύσει. Πιο ξεκάθαρα δείχνουν τα πράγματα σε ό,τι αφορά το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου. Πηγές από την ανεξάρτητη αρχή αναφέρουν ότι η ΔΕΔΑ έχει προτεραιότητα στην περιοχή, με βάση το business plan που έχει υποβάλει για την ανάπτυξη του δικτύου της στη ΡΑΕ. Αν, λοιπόν, απορριφθεί ο σχεδιασμός της, τότε η περιοχή αποδεσμεύεται και μπορεί οποιοσδήποτε να υλοποιήσει το δικό του επενδυτικό σχέδιο. Καλώς εχόντων των πραγμάτων αλλά και λόγω των (κυβερνητικών) πιέσεων, το τοπίο προβλέπεται να έχει ξεκαθαρίσει το αργότερο έως τα τέλη του χρόνου, πράγμα που ισχύει και για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου.

Ο Λεμπέντεφ, η Τζούλι και ο Ορλάντο

Ποιος είναι όμως ο Ρώσος μεγιστάνας με περιουσία 1,2 δισ. δολάρια, που φιγουράρει στα ονόματα ξένων επενδυτών που επιδιώκουν ενεργή δραστηριότητα στις μπίζνες του φυσικού αερίου και των αγωγών μπαίνοντας σφήνα στα σχέδια του ΔΕΣΦΑ αλλά και της ΔΕΔΑ;

Ο Λεμπέντεφ, σύμφωνα με το «Forbes», θεωρείται από τους ελάχιστους πρώην Σοβιετικούς που πειραματίστηκαν με διάφορες δραστηριότητες όχι μόνο εντός της ΕΣΣΔ αλλά και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Τη δεκαετία του ’90 υπήρξε πρωτοπόρος στην παραγωγή πετρελαίου στη Σιβηρία, ανακαλύπτοντας νέες πηγές, ενώ οι δραστηριότητές του είχαν ήδη αρχίσει να επεκτείνονται και στη μουσική και κινηματογραφική βιομηχανία.

Ωστόσο, το πάθος αυτό φάνηκε δύσκολο να το ικανοποιήσει στη ρωσική αγορά, για την οποία έχει παραδεχτεί ότι «ο κινηματογράφος είναι περισσότερο χόμπι και κανείς δεν μπορεί να ελέγξει το σύστημα διανομής και τις πωλήσεις».

Ετσι, δεν άργησε να ανοίξει φτερά για τη Μέκκα του κινηματογράφου, το Χόλιγουντ, αποκτώντας έτσι το διαβατήριο για να ζήσει στην Καλιφόρνια και να αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς σε μια εποχή όπου ο ρωσικός πολιτισμός γοητεύει τη Δύση.

Το πάθος για την 7η Τέχνη θα το κληρονομήσει και η 34χρονη σήμερα θυγατέρα του Τζούλι, η οποία γεννήθηκε στο Λος Αντζελες και μεγάλωσε μεταξύ Μόσχας και ΗΠΑ.

Η Τζούλι, η μία από τις δύο κόρες του Λεμπέντεφ -η άλλη είναι η 30χρονη Γιάνα που ίδρυσε ένα online οδηγό μόδας στη Μόσχα, είναι απόφοιτη του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, κυνηγός ευρηματικών σεναρίω και παραγωγός.

Οι δύο τους έχουν συστήσει μια μικρή κινηματογραφική εταιρεία, την Code Red Productions, και χωρίς να επιδιώκουν το κέρδος εξερευνούν τον κόσμο των ταινιών έχοντας ήδη στο ενεργητικό τους πάνω από 12 μεγάλες επιτυχίες.

Μία από τις πιο γνωστές παραγωγές τους είναι η τηλεοπτική σειρά «The Good Doctor», σε συμπαραγωγή με τον Ορλάντο Μπλουμ. Ο Λεμπέντεφ θα χρηματοδοτήσει επίσης κατά το μεγαλύτερο μέρος την εναλλακτική ταινία «The geographer drank his globe away» που κόστισε 3,3 εκατ. δολάρια. Το σενάριο περιγράφει τα δύσκολα μονοπάτια ενός αλκοολικού δασκάλου και αποτελεί μια κινηματογραφική προσαρμογή ενός μυθιστορήματος του Ρώσου συγγραφέα Αλεξέι Ιβάνοφ.

Ο κινηματογράφος δεν είναι ο μόνος που σαγηνεύει την Τζούλι Λεμπέντεβα. Η άνετη και πολυτελής ζωή που της προσφέρουν από τη γέννησή της οι κερδοφόρες επιχειρήσεις του Λεονίντ Λεμπέντεφ αποτελεί την καθημερινότητά της.

Πριν από ακριβώς έναν χρόνο μάλιστα απέκτησε αντί του αστρονομικού ποσού των 27,2 εκατ. δολαρίων ένα μεγαλοπρεπές αρχοντικό συνολικής έκτασης άνω των 9.000 τ.μ στην περίφημη γειτονιά Point Dume του Μαλιμπού. Η πολυτελής κατοικία αποτελείται από έξι υπνοδωμάτια και επτά μπάνια προσφέροντας μοναδική θέα, σε μία ίσως από τις πιο ακριβές περιοχές του πλανήτη.

Για τους μυημένους στα ενεργειακά δρώμενα ο Λεμπέντεφ δεν είναι ξένος με τις εγχώριες ενεργειακές μπίζνες. Πριν από τέσσερα χρόνια, η Sintez είχε προσφέρει τίμημα-μαμούθ, συνολικού ύψους 1,9 δισ. δολαρίων, για να εξαγοράσει το δίδυμό ΔΕΣΦΑ – ΔΕΠΑ. Η προσφορά, όμως, δεν έγινε δεκτή όταν ο Ρώσος εκατομμυριούχος ζήτησε από την τότε κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά να μη γίνει διαγωνισμός από το ΤΑΙΠΕΔ.

Τελικά η Sintez δεν κατέθεσε ποτέ προσφορά, αφήνοντας μια πικρή γεύση σε όσους πίστεψαν τα μεγάλα λόγια του Ρώσου δισεκατομμυριούχου. Ετσι, στο παιχνίδι έμειναν μόνο οι Αζέροι της Socar, με τη γνωστή σε όλους μας συνέχεια.

Η Sintez είναι ένας όμιλος με ποικίλες ενεργειακές δραστηριότητες, ο οποίος ιδρύθηκε στα τέλη του 1987, αποκτώντας δραστηριότητες στους τομείς του πετρελαίου μέσω της Negusneft στη δυτική Σιβηρία, της ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της TGK2, που ελέγχει 16 μονάδες και θερμαίνει τη βόρεια Ρωσία, και του real estate. Στο α’ εξάμηνο του 2017 η TGK2 εμφάνισε καθαρά κέρδη 73 εκατ. ευρώ και έσοδα 300 εκατ. ευρώ.

Εκτός από τη Ρωσία η εταιρεία έχει επεκταθεί σε Ευρώπη, Αφρική και Ασία, ενώ στη «γειτονιά» μας, στα Βαλκάνια, έχει εγκατασταθεί με ένα εργοστάσιο συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα Σκόπια και με μια μονάδα στη Βουλγαρία. Ο Λεονίντ Λεμπέντεφ ενώ είναι πρώην μέλος του Ρωσικού Κοινοβουλίου και έχει απασχολήσει τον διεθνή Τύπο και για δύο μεγάλες νομικές υποθέσεις: για την αγωγή ύψους 2 δισ. δολαρίων που άσκησε εναντίον των πρώην συνεταίρων του, για την οποία φημολογείται ότι έχει δικαιωθεί, αλλά και για τις υπόγειες διαδρομές εκατομμύριων δολαρίων μέσω Κύπρου, για τις οποίες νομικός συμπαραστάτης υπήρξε το γραφείο του κ. Νίκου Αναστασιάδη, νυν προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο «Guardian» μάλιστα έχει αποκαλύψει πολύ πρόσφατα ότι ο Λεονίντ Λεμπέντεφ είναι στη λίστα με τους Ρώσους πολυεκατομμυριούχους που έχουν αποκτήσει την κυπριακή και επομένως και την ευρωπαϊκή ιθαγένεια.