Του Γιάννη Τσιρογιάννη
Επιστρέφει ο τρόμος στην Ευρώπη, καθώς οι αγορές του Νότου αντιμετωπίζουν αποσταθεροποίηση εν μέσω της τεταμένης πολιτικής κατάστασης στην Ιταλία.
Το ανοδικό ξεκίνημα των ευρωαγορών κράτησε λίγο, δίνοντας τη θέση του σε βαριές απώλειες, με αρνητικό πρωταγωνιστή το χρηματιστήριο της Ιταλίας. Ο MIB στο Μιλάνο έκλεισε με απώλειες 2,08%, έχοντας υποχωρήσει ενδοσυνεδριακά μέχρι και 2,5%.
Είναι ξεκάθαρο ότι η αγορά δείχνει να αποτιμά μια αρνητική έκβαση στο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν ότι η οδός των νέων εκλογών που παίρνει τελικά η γειτονική χώρα θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τα λαϊκιστικά κόμματα, τα οποία από χθες βάλουν κατά του Προέδρου της Ιταλίας μιλώντας για θεσμική εκτροπή, ακόμα και… προδοσία.
Ο Κοταρέλι έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης τεχνοκρατών, ωστόσο κατά πάσα πιθανότητα θα καταψηφισθεί από το «αγριεμένο» κοινοβούλιο, γεγονός που πιθανόν να οδηγήσει σε εκλογές το φθινόπωρο.
Ειδικότερα, η πολιτική κρίση στην Ιταλία είναι σε πλήρη εξέλιξη, ύστερα από την απόφαση του Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, να απορρίψει για τη θέση του υπουργού Οικονομικών τον 81χρονο καθηγητή Πάολο Σαβόνα, ο οποίος είχε διατυπώσει αιχμηρές απόψεις για το ευρώ και για τον ρόλο της Γερμανίας, γεγονός που είχε ως συνέπεια την κατάρρευση του υπό διαμόρφωση κυβερνητικού συνασπισμού της Λέγκα και του M5S και την επαναφορά των σεναρίων για νέα προσφυγή στις κάλπες.
Στο μεταξύ το ευρώ υποχώρησε σε χαμηλό 8μήνου, στο 1,1625 έναντι του δολαρίου, στον απόηχο του ιταλικού πολιτικού αδιεξόδου.
Άνω του 2% οι απώλειες στο Μιλάνο – Κλειστές οι αγορές Λονδίνου και Wall Street
Οι απώλειες μεταφέρθηκαν και στα υπόλοιπα χρηματιστήρια του ευρωπαϊκού Νότου, με τον IBEX στην Ισπανία να κλείνει με απώλειες 0,63% στις 9.764 μονάδες, ενώ ο PSI 20 στην Πορτογαλία διολίσθησε κατά 1,74$, στις 5.513 μονάδες.
Στη Φρανκφούρτη, ο DAX σημείωσε πτώση 0,58% στις 12.863,46 μονάδες, ενώ ο CAC 40 στο Παρίσι έκλεισε κατά 0,6% χαμηλότερα, στις 5.508,93 μονάδες. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx έκλεισε με απώλειες 0,32%, στις 389,82 μονάδες.
Σημειώνεται ότι κλειστές λόγω αργίας παρέμειναν τόσο η αγορά του Λονδίνου όσο και η Wall Street (Memorial Day), όπως φυσικά κλειστή έμεινε και η ελληνική αγορά, την αντίδραση της οποίας αναμένουμε με ανυπομονησία αύριο, ειδικά σε ότι αφορά τα ομόλογα…
Κραχ στα ομόλογα – Στο 2,68% το ιταλικό 10ετές – Στα ύψη τα spread
Τα ομόλογα αποτελούν τους μεγάλους χαμένους του ιταλικού «ντόμινο», καθώς βρέθηκαν στο επίκεντρο των επιθετικών πωλήσεων.
Το μεγαλύτερο χτύπημα από τις ρευστοποιήσεις δέχονται οι βραχυπρόθεσμοι τίτλοι, κυρίως ωρίμανσης 2 με 3 έτη.
Η απόδοση του ιταλικού 10ετούς, που είναι και benchmark, φλερτάρει πλέον με το 2,70%, αριθμό που είχε να δει από το 2014. Σήμερα έκλεισε στο 2,68%, σχεδόν χαμηλό ημέρας (2,69%). Την Παρασκευή είχε κλείσει στο 2,36%.
Το 2ετές ομόλογο της Ιταλίας εμφανίζει απόδοση 0,95% ωστόσο έφθασε έως το 0,98% ενώ το χαμηλό ημέρας ήταν 0,28%. Μεγάλες πιέσεις και στο 3ετές Ιταλικό ομόλογο στο 1,18% ενώ ξεκίνησε νωρίτερα στο 0,53%.
Τράπεζες και ασφαλιστικές διαθέτουν επίσης μεγάλη έκθεση σε ομόλογα, και συμμετέχουν μαζικά στο ισχυρό sell-off.
Σημειώνεται ότι ισχυρές απώλειες κατέγραψαν σήμερα οι ιταλικές τράπεζες, με τον σχετικό δείκτη να εισέρχεται σε bear market.
Η μετοχή της Banco Popolare σημείωσε πτώση 6,6%, η Unicredit διολίσθησε κατά 3,8%, η UBI Banca κατέγραψε απώλειες 5,4%, η Monte Dei Paschi «βούλιαξε» κατά 7,1% και η Intesa Sanpaolo εκλεισε στο -3,2%.
Παρασέρνονται Ισπανία, Πορτογαλία – Σπεύδουν στα γερμανικά «καταφύγια» οι επενδυτές
Όμως δεν είναι μόνο η Ιταλία θύμα. Μεγάλες ρευστοποιήσεις σημειώνονται στην Πορτογαλία με τα ομόλογα να έχουν εκτιναχθεί καταγράφοντας μεταβολή έως +80% μέσα σε μια ημέρα.
Το 10ετές Πορτογαλικό ομόλογο εμφανίζει απόδοση 2,02% είχε φθάσει έως το 2,16%.
Το 2ετές ομόλογο της Πορτογαλίας από -0,037% αναρριχήθηκε στο +0,10% ενώ στο 3ετές από 0,08% έφθασε στο 0,25%.
Πιέσεις ασκούνται και στα ομόλογα της Ισπανίας με το 10ετές στο 1,51% από 1,43% χαμηλό ενώ στα ομόλογα λήξης 2 και 3 ετών επίσης παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο λόγω των πωλήσεων.
Στον αντίποδα για μια ακόμη φορά τα ομόλογα της Γερμανίας λειτουργούν ως επενδυτικό καταφύγιο, με το 10ετές ομόλογο της Γερμανίας εμφανίζει απόδοση 0,35%. Οι επενδυτές συρρέουν μαζικώς στα «ασφαλή» γερμανικά ομόλογα, με αποτέλεσμα τα spreads, οι διαφορά δηλαδή με τα αντίστοιχα ομόλογα του Νότου να εκτοξεύεται στα ύψη.
Η ελληνική αντίδραση
Όσο για την ελληνική αγορά, μπορεί να είναι κλειστή αλλά στις ηλεκτρονικές συναλλαγές (οι οποίες μας προηεδάζουν αρκετά για το αυριανό άνοιγμα) το 10ετές έχει αναρριχηθεί στο 4,47% από 4,37%. Πρόκειται ωστόσο για μικρή σχετικά κίνηση -για σήμερα τουλάχιστον- σε σχέση με την Ιταλία που βρίσκεται στο αρνητικό επίκεντρο.
Αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον το αυριανό άνοιγμα της ελληνικής αγοράς. Να σημειωθεί ότι στο χρηματιστήριο στις 31 Μαίου θα έχουμε την αναδιάρθρωση δεικτών στον MSCI με εκτιμώμενες εκροές – εισροές περίπου 110 εκατ ευρώ.
Ένας υποστηρικτής της λιτότητας σχηματίζει κυβέρνηση – Οι λαϊκιστές καταγγέλλουν προδοσία
Ειδικότερα σε ότι αφορά την κατάσταση στην Ιταλία, ο ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματταρέλλα ανέθεσε σήμερα στον Κάρλο Κοτταρέλλι, ο οποίος θεωρείται ενσάρκωση της δημοσιονομικής λιτότητας, να σχηματίσει και να ηγηθεί μιας κυβέρνησης μέχρι να διεξαχθούν νέες εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα το φθινόπωρο ή “το αργότερο” στις αρχές του 2019.
Ο 64χρονος Κοτταρέλλι, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) που επονομαζόταν “ο κύριος Ψαλίδι” για το ρόλο του στη μείωση των δημόσιων δαπανών το 2013-2014, αναλαμβάνει έτσι επικεφαλής της 65ης ιταλικής κυβέρνησης, μετά το θεαματικό βέτο στο όνομα της υπεράσπισης των ιταλικών συμφερόντων στην Ευρώπη, που άσκησε ο Ματταρέλλα σε μια λαϊκιστική κυβέρνηση η οποία δεν εγγυάτο την παραμονή στο ευρώ.
Αφού χαιρέτισε αυτή την απόφαση κατά το άνοιγμα των συναλλαγών με ένα άλμα σχεδόν 2%, το χρηματιστήριο του Μιλάνου σημείωσε στη συνέχεια και πάλι πτώση και γύρω στις 14:00 (τοπική ώρα, 15:00 ώρα Ελλάδας) είχε χάσει σχεδόν 2%, ενώ το σπρεντ, δηλαδή η διαφορά στα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων της Γερμανίας και της Ιταλίας, που κάποτε υποχωρούσε, έκανε άλμα γύρω στις 230 μονάδες, ανεβαίνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο 2013.
Ο Κοτταρέλλι, ο οποίος είναι σήμερα διευθυντής του Παρατηρητηρίου για τη Δημόσια Οικονομία, θα σχηματίσει τώρα την ομάδα του πριν εμφανισθεί ενώπιον του κοινοβουλίου, όπου ωστόσο δεν έχει σχεδόν καμιά πιθανότητα να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης. Το αντισυστημικό Κίνημα Πέντε Αστέρων (M5S) και η ακροδεξιά Λέγκα, που έχουν την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, έχουν εξεγερθεί κατά του διορισμού του.
Ο Κοτταρέλλι δήλωσε πως έχει στόχο να ετοιμάσει και να φέρει προς ψήφιση τον προϋπολογισμό του 2019 πριν από τις εκλογές που θα διεξαχθούν στις αρχές του 2019, πρόσθεσε όμως πως, αν δεν πάρει ψήφο εμπιστοσύνης, θα αρκεσθεί να διαχειρισθεί τις τρέχουσες υποθέσεις μέχρι τις εκλογές που θα διεξαχθούν “μετά τον Αύγουστο”.
Σε κάθε περίπτωση, η οργή των ιταλών λαϊκιστών, νικητών των βουλευτικών εκλογών της 4ης Μαρτίου, οι οποίοι καταγγέλλουν ένα πραξικόπημα μετά την αποτυχία του κυβερνητικού συνασπισμού τους, θα του δημιουργήσει προβλήματα.
“Εναντίον αυτών των κυρίων του σπρεντ”
“Αυτό δεν είναι δημοκρατία, δεν είναι σεβασμός της λαϊκής ψήφου. Είναι απλώς ο τελευταίος σπασμός των ισχυρών εξουσιών που θέλουν μια Ιταλία σκλάβα, φτωχή και επισφαλή”, δήλωσε ο Ματέο Σαλβίνι, ο επικεφαλής της Λέγκα.
Και προειδοποίησε: “Οι εκλογές θα είναι ένα δημοψήφισμα, ο λαός και η αληθινή ζωή ενάντια στις γηραιές κάστες κι αυτούς τους κυρίους του σπρεντ!”.
Όσο για τον Ντι Μάιο, θεωρεί τον Κοτταρέλλι “έναν απ’ αυτούς τους ειδικούς που μας κάνουν μαθήματα και μας εξουθένωσαν με τις περικοπές τους στην υγεία, την παιδεία, τη γεωργία…”.
Η μοναδική αποστολή της επόμενης κυβέρνησης αναμένεται λοιπόν ότι θα είναι να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, σε ηλεκτρισμένο κλίμα.
“Είναι αληθινά δύσκολο να πιστέψεις στους νόμους και τους θεσμούς του κράτους”, δήλωσε ο Ντι Μάιο, το κόμμα του οποίου είχε λάβει πάνω από το 32% των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου. “Κατ’ αρχάς, ας επιστρέψουμε στις κάλπες. Όμως αν πάρω 40% και επιστρέψω στο Κυρηνάλιο με τον Σαβόνα, θα αλλάξει κάτι;”.
Ο Τζουζέπε Κόντε, ένας νομικός αρχάριος στην πολιτική που τέθηκε επικεφαλής της κυβέρνησης από τους Λουίτζι Ντι Μάιο και Ματέο Σαλβίνι, σταμάτησε την προσπάθεια το βράδυ της Κυριακής μπροστά στην άρνηση του Ματαρέλα να διορίσει στο υπουργείο Οικονομικών τον Πάολο Σαβόνα, έναν οικονομολόγο με θέσεις κατά του ευρώ.
“Ένα πραξικόπημα”
Οι δύο σύμμαχοι είχαν από την πλευρά τους αρνηθεί να συμβιβαστούν: γι’ αυτούς, ο Σαβόνα, 81 ετών και υποστηρικτής ενός “σχεδίου Β” για έξοδο από το ευρώ, ήταν ο μόνος σε θέση να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Ιταλίας στις Βρυξέλλες.
“Ο διορισμός του υπουργού Οικονομίας αποτελεί πάντα ένα άμεσο μήνυμα εμπιστοσύνης ή ανησυχίας” για τους χρηματοπιστωτικούς κύκλους, είχε εξηγήσει από την πλευρά του ο Ματταρέλλα επικαλούμενος τις συνταγματικές προνομίες του και την υπεράσπιστη των ιταλών αποταμιευτών.
Οργή εξέφρασαν επίσης οι ευρωσκεπτικιστές σύμμαχοι των Σαλβίνι και Ντι Μάιο. Η επικεφαλής της γαλλικής άκρας δεξιάς, η Μαρίν Λεπέν, κατήγγειλε “ένα πραξικόπημα” της ΕΕ στην Ιταλία ενώ ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο σταυροφόρος του Brexit, προειδοποίησε πως η “οργή” των ιταλών ψηφοφόρων θα μεταφρασθεί σε “περισσότερες ψήφους” για τους ευρωσκεπτικιστές.
Ο Σαλβίνι, “ο ισχυρός άνδρας της ιταλικής πολιτικής”, σύμφωνα με τους σχολιαστές, από την πλευρά του το πιστεύει ακράδαντα. Οι δημοσκοπήσεις του δίνουν πλέον περίπου 22% των ψήφων, από το 17% που είχε συγκεντρώσει στις 4 Μαρτίου.
Όμως για να κερδίσει τις εκλογές θα πρέπει να επανασυνδεθεί με τους συμμάχους του στη δεξιά, οι οποίοι επέκριναν έντονα το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεών του με το M5S.
Επιπλέον ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπως και το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, τάχθηκαν χθες το βράδυ με το μέρος του Ματταρέλλα. Από την άλλη, οι βουλευτές του κόμματός του, του Φόρτσα Ιτάλια, ανακοίνωσαν πως δεν θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Κοταρέλι.
«Η Ιταλία γλίτωσε έναν νέο Βαρουφάκη»
Φόβους ότι η πολιτική κρίση στην Ιταλία μπορεί να οδηγήσει σε ενδυνάμωση του λαϊκιστικού στρατοπέδου εκφράζουν έξι οικονομικοί αναλυτές στο Reuters, στον απόηχο της απόφασης του Προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα να μη δεχθεί την τοποθέτηση έναν ευρωσκεπτικιστή στο Υπουργείο Οικονομικών, και να αναθέσει τελικά την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον τεχνοκράτη Κάρλο Κοταρέλι.
Στην πλειονότητά τους οι αναλυτές εκτιμούν επίσης ότι η μη ανάληψη του ιταλικού ΥΠΟΙΚ από ένα στέλεχος που -όπως λέει ένας εξ αυτών- θα μπορούσε να αποτελέσει μία γηραιότερη εκδοχή του Γιάνη Βαρουφάκη προκάλεσε ανακούφιση στις αγορές, η οποία όμως μπορεί να αποδειχθεί προσωρινή.