H Τουρκία πέρασε το προηγούμενο έτος προσπαθώντας να ανασυγκροτήσει τα εξαντλημένα συναλλαγματικά αποθέματά της, ενισχύοντας κάτι που αποδείχθηκε κρίσιμο για την αντιμετώπιση των αναταραχών της αγοράς.
Αυτό το απόθεμα έδωσε στις αρχές την ικανότητα για να αντέξουν μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις της χώρας εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, που προκλήθηκε από τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου.
Όταν οι ξένοι επενδυτές άρχισαν να αναζητούν διέξοδο μετά την είδηση ότι ο Ιμάμογλου τέθηκε υπό κράτηση στις 19 Μαρτίου και η λίρα κατέρρευσε, η κεντρική τράπεζα κινήθηκε γρήγορα, παρεμβαίνοντας ουσιαστικά στις αγορές συναλλάγματος και αυξάνοντας το βασικό επιτόκιο για να ανακόψει την πτώση της λίρας.
Μια εβδομάδα μετά, ο Ερντογάν έχει πλέον αφήσει σε μεγάλο βαθμό πίσω του την κρίση. Οι τουρκικές αγορές σταθεροποιήθηκαν με το νόμισμα, τις μετοχές και το κρατικό χρέος να κυμαίνονται γύρω από μια νέα ισορροπία. Αναζωπυρώνοντας, ωστόσο, μια μακροχρόνια συζήτηση, οι επικριτές, συμπεριλαμβανομένης της κύριας αντιπολίτευσης της χώρας, ισχυρίζονται ότι η νομισματική αρχή παρείχε και πάλι κάλυψη για τα λάθη του προέδρου.
Ο Ιμάμογλου βρισκόταν ένα βήμα πριν ανακοινώσει την υποψηφιότητά του στις προεδρικές εκλογές του 2028, όταν συνελήφθη με κατηγορίες για διαφθορά και τρομοκρατία, τις οποίες αρνείται. Η κυβέρνηση επέμεινε ότι η σύλληψη απορρέει από μια υπόθεση στην οποία δεν είχε κανένα ρόλο.
Οι τουρκικές αγορές έπεσαν κατά 17%, η λίρα έπεσε για λίγο πάνω από τις 40 ανά δολάριο και οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάχθηκαν καθώς διαδόθηκε η είδηση της σύλληψης, προκαλώντας μαζικές διαδηλώσεις που συνεχίστηκαν με μεγάλη ένταση τις επόμενες ημέρες.
Η κεντρική τράπεζα δαπάνησε περίπου 25 δισ. δολάρια τις επόμενες τρεις ημέρες για να υπερασπιστεί τη λίρα, σύμφωνα με οικονομολόγους της Goldman Sachs Group Inc. Κατάφερε να κρατήσει τη γραμμή της χάρη στα τεράστια αποθέματα που έχει δημιουργήσει μετά τις περσινές τοπικές εκλογές.
Η λίρα υποχώρησε 0,8% έναντι του δολαρίου αυτή την εβδομάδα, επιβραδύνοντας τις απώλειες της προηγούμενης εβδομάδας, ενώ οι τουρκικές μετοχές βρίσκονται σε τροχιά για το μεγαλύτερο εβδομαδιαίο κέρδος των τελευταίων τριών εβδομάδων. Οι επιδόσεις των ομολόγων ήταν μικτές εν μέσω των προσπαθειών ανάκαμψης, με την απόδοση των διετών ομολόγων να επεκτείνει τα κέρδη, την απόδοση των πενταετών ομολόγων να υποχωρεί και την απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων να σταθεροποιείται.
Εάν το κλίμα μεταβληθεί περαιτέρω, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η τράπεζα μπορεί να χάσει την ικανότητά της να υπερασπιστεί τη λίρα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg Economics, εάν η κεντρική τράπεζα συνεχίσει τις παρεμβάσεις της με τον ρυθμό που παρατηρήθηκε την περασμένη εβδομάδα, τα καθαρά αποθέματα θα μπορούσαν να μηδενιστούν μέχρι τα μέσα Απριλίου.
Για να διασφαλίσει ότι οι επενδυτές θα παραμείνουν στο πλευρό της, η Τουρκία ενδέχεται να χρειαστεί να διακόψει τον κύκλο των μειώσεων των επιτοκίων της τον επόμενο μήνα, έχοντας ήδη αυξήσει το βασικό επιτόκιο σε έκτακτη συνεδρίαση την περασμένη εβδομάδα. Η Goldman Sachs δήλωσε μάλιστα ότι μπορεί να υπάρξει αύξηση κατά 350 μονάδες βάσης για να προσελκύσει τους επενδυτές.
Η αποδυνάμωση του αποθεματικού της χώρας δεν αντιμετωπίζει επίσης το βασικό υποκείμενο ζήτημα που κρύβεται πίσω από την υποτίμηση της λίρας: το αβέβαιο πολιτικό περιβάλλον της Τουρκίας.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, γνωστό ως CHP, του οποίου ο Ιμάμογλου είναι μέλος, δήλωσε ότι οι κινήσεις της νομισματικής αρχής θέτουν υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία της.
Η τράπεζα θεωρεί τη σταθεροποίηση της τουρκικής λίρας ως βασικό πυλώνα στη μάχη της κατά του πληθωρισμού – μια πολιτική που εφαρμόζεται πολύ πριν από την αναταραχή της περασμένης εβδομάδας. Τα μέλη της αρνήθηκαν να σχολιάσουν την κατηγορία της αντιπολίτευσης.
Μιλώντας την Τετάρτη σε μέλη ενός γερμανοτουρκικού επιχειρηματικού επιμελητηρίου, ο διοικητής της τουρκικής κεντρικής τράπεζας Φατίχ Καραχάν δήλωσε ότι η τράπεζα ενήργησε γρήγορα για να περιορίσει τη μεταβλητότητα της αγοράς την περασμένη εβδομάδα, ώστε ο αντίκτυπός της στην οικονομία να παραμείνει προσωρινός. Η λίρα παραμένει σταθερή γύρω στις 38 λίρες ανά δολάριο από την αρχή της εβδομάδας.
Η απόφαση αυτή ήταν απαραίτητη για να αποτραπεί το ενδεχόμενο μετατροπής μεγάλων κομματιών των αποταμιεύσεων των Τούρκων πολιτών σε δολάρια, γεγονός που θα υπονόμευε τις μεταρρυθμίσεις σχεδόν δύο ετών που αποσκοπούσαν στην προώθηση της διακράτησης λιρών.
«Η ταχύτερη αφαίμαξη των αποθεματικών θα μπορούσε να δει το εγχώριο συναίσθημα για τη λίρα να ξινίζει γρήγορα», δήλωσε Σελβά Μπαχάρ Μπαζίκι του Bloomberg Economics.
Αυτός ο κίνδυνος δεν φαίνεται πλέον άμεσος. Υπάρχει αυξανόμενη πεποίθηση μεταξύ των επενδυτών ότι η πολιτική αναταραχή της περασμένης εβδομάδας δε θα οδηγήσει σε αντιστροφή της οικονομικής πολιτικής, αφού ο Ερντογάν ενέκρινε τις συμβατικές πολιτικές του Υπουργού Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ.
Μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2023, οι τουρκικές αρχές χρησιμοποίησαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια από τα αποθεματικά τους για να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν μια οικονομία ταχείας ανάπτυξης με χαμηλά επιτόκια. Αυτό προκάλεσε υψηλό πληθωρισμό και άφησε την Τουρκία «στο κόκκινο».
Τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της τράπεζας ήταν αρνητικά, καθώς βασιζόταν σε ανταλλαγές νομισμάτων με τοπικούς δανειστές για να ενισχύσει τα αποθεματικά της. Όταν αφαιρούνται αυτές οι υποχρεώσεις, η καθαρή θέση των αποθεματικών μπορεί να πέσει κάτω από το μηδέν, πράγμα που σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα χρωστάει περισσότερο συνάλλαγμα από αυτό που κατέχει.
Από τα μέσα του 2023, η κυβέρνηση προσπάθησε να αντιστρέψει τη ζημιά, αναπροσανατολίζοντας την οικονομία γύρω από τα υψηλά επιτόκια και ένα σταθερό νόμισμα, το οποίο θεωρείται από πολλούς Τούρκους ως βαρόμετρο οικονομικής υγείας. Τα υψηλά επιτόκια, τα οποία κορυφώθηκαν στο 50% ακριβώς πριν από τις τοπικές εκλογές πέρυσι, βοήθησαν στην προσέλκυση αποταμιευτών στη λίρα και η κεντρική τράπεζα μπόρεσε να ανασυγκροτήσει τα εξαντλημένα αποθεματικά της.
Διαβάστε ακόμη
«Καταιγίδα» στις αγορές από τους δασμούς Τραμπ – Ανεβοκατεβαίνουν τα futures στη Wall Street
ΕΕ: Ψηφίζουν τα 27 κράτη-μέλη για τη λίστα με τα αντίποινα της Κομισιόν
Βιλερουά (ΕΚΤ): Οι δασμοί Τραμπ ευνοούν μια νέα μείωση στα επιτόκια άμεσα
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα