Όταν μία ομάδα ισραηλινών τεχνοκρατών σαρώνει το πεδίο της μάχης μετά από επτά εβδομάδες σύγκρουσης, το μόνο που βλέπει είναι δισεκατομμύρια χρέους να συγκεντρώνονται, τα οποία θα πρέπει να βρει τον τρόπο να καλύψει.
Τη στιγμή που ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στη Γάζα με στόχο να ξεριζώσει τη Χαμάς, το τμήμα του γενικού λογιστή του υπουργείου Οικονομικών ανανέωνε συνεχώς τον προϋπολογισμό του, καταγράφοντας σε πραγματικό χρόνο το κόστος κάθε αναχαιτιστικού πυραύλου, κάθε πτήσης μαχητικών και κάθε ημέρας ενεργειών των εφέδρων.
Τα έξοδα αυτά αθροίζονται πολύ γρήγορα, ακόμα και τη στιγμή που η συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων προμηνύει κατάπαυση του πυρός.
Ο πόλεμος, ο οποίος σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών κοστίζει περίπου $270 εκατ./ημέρα, θα έχει συνολικό δημοσιονομικό κόστος περίπου $180 δισεκατομμυρίων σέκελ ($48 δισ.) την περίοδο 2023-2024, σύμφωνα με την Leader Capital Markets. H εταιρεία ανέφερε πως το Ισραήλ θα επιβαρυνθεί με τα 2/3 του κόστους, ενώ το 1/3 θα κληθεί να επωμιστεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Αυτό, όπως τονίζει το Bloomberg, σημαίνει πως το Ισραήλ θα πρέπει να δανειστεί το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του πολέμου, με τον υπεύθυνο για την όλη υπόθεση να έχει ήδη δώσει ιδιαίτερη προσοχή, δεδομένων των υπαρχόντων $300 δισ. δημοσίου χρέους της χώρας.
«Βαδίζουμε με ένα βασικό σενάριο το οποίο συμπεριλαμβάνει αρκετούς μήνες μάχης, ενώ έχουμε δημιουργήσει ορισμένα πρόσθετα σενάρια προστασίας», τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο γενικός λογιστής του υπουργείου, Γιάλι Ρόθενμπεργκ, προσθέτοντας πως «είμαστε σε θέση να χρηματοδοτήσουμε το κράτος του Ισραήλ ακόμα και σε πιο ακραία σενάρια».
Το δημοσιονομικό σοκ διαχέεται σε μία οικονομία η οποία έπρεπε να βρεθεί σε καθεστώς πολέμου μέσα σε λίγες ημέρες. Αν και η κυβέρνηση έχει εκδώσει ομόλογα σε γεν, ευρώ και δολάρια, βασίζεται στην εγχώρια αγορά για την απορρόφηση του μεγαλύτερου μέρους των χρηματοδοτικών της αναγκών. Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη πουλήσει 18,7 δισ. σέκελ εγχώριων ομολόγων από την 7η Οκτωβρίου, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 5 δισ. σέκελ μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Η ζήτηση για τίτλους παραμένει αρκετά ανθεκτική και αγγίζει το εξαπλάσιο του προσφερόμενου ποσοστού σε ορισμένες πρόσφατες δημοπρασίες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Moody’s Investors Service, οι ανάγκες δανεισμού της κυβέρνησης θα ανέλθουν στο 10% της φετινής οικονομικής παραγωγής, σε σχέση με το 5,7% του 2022.
Σημειωτέον πως τα επιτόκια στο Ισραήλ έχουν αυξηθεί λιγότερο από ότι σε άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, κάτι το οποίο κάνει τον διεθνή δανεισμό της κυβέρνησης σχετικά φθηνότερο. Η απόδοση του 10ετούς ισραηλινού ομολόγου σε σέκελ έχει αυξηθεί από την έναρξη του πολέμου, αλλά άγγιξε μόλις το 4,2% την περασμένη Τετάρτη, χαμηλότερη από την αντίστοιχη των αντίστοιχων αμερικανικών.
Χάρη στις πρωτοφανείς παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας, το ισραηλινό νόμισμα ανέκτησε πλήρως τις απώλειες μετά από την έναρξη του πολέμου και βρίσκεται, πια, στο ισχυρότερο επίπέδό του έναντι του δολαρίου από τον περασμένο Αύγουστο.
Καθώς η σύγκρουση ανάγκασε την κυβέρνηση να «ανοίξει τις δημοσιονομικές κάνουλες», η χώρα εμφάνισε δημοσιονομικό έλλειμμα τον Οκτώβριο επταπλάσιο σε σχέση με πέρυσι, με το έλλειμμα να βρίσκεται πια στο 2,6% του ΑΕΠ. Ο Ρόθενμπεργκ προειδοποίησε πως είναι λογικό να αναμένεται συσσώρευση ελλείμματος της τάξης του 9% την επόμενη διετία.
«Το οικονομικό κόστος είναι σχετικά απίθανο να είναι κάτι το απαγορευτικό για το Ισραήλ. Η χώρα διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 191 δισ. δολαρίων, αρκετά για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο για περίπου μία διετία. Θα μπορούσε να λάβει περαιτέρω βοήθεια από τις ΗΠΑ, ενώ δανείζεται από τις αγορές για να καλύψει όποιο κενό. Αυτό το οποίο θα τερματίσει τον πόλεμο δεν είναι τα οικονομικά, αλλά η εγχώρια ή η διεθνής πίεση και οι εξελίξεις στο πεδίο της μάχης», ανέφερε ο αναλυτής του Bloomberg Economics, Ζιάντ Νταούντ.
Ο Ισραηλινός ΥΠΟΙΚ, Μπεζαλέλ Σμότριτς, κατέθεσε τροποποιημένο προϋπολογισμό για το υπόλοιπο του 2023 με αυξημένες δαπάνες 35 δισ. σέκελ οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν ως επί το πλείστον από την έκδοση ομολόγων.
Το Ισραήλ θα πρέπει επίσης να αναπληρώσει περίπου 15 δισεκατομμύρια σέκελ χαμένων εσόδων το 2023 και να γεμίσει εκ νέου του ταμείο φορολογικών αποζημιώσεων με 18 δισ. σέκελ τα οποία χρησιμοποίησε για τον πόλεμο.
Η έκδοση ομολόγων στο εσωτερικό της χώρας αντιπροσωπεύει πάνω από το 80% του συνόλου και οι αξιωματούχοι δεν αναμένουν πως η αναλογία θα αλλάξει πολύ, θωρακίζοντας το Ισραήλ από τις ασταθείς ροές των ξένων επενδύσεων.
Το Ισραήλ, πάντως, αντιμετωπίζει μία λιγότερο φιλόξενη αγορά στο εξωτερικό. Το κόστος ασφάλισης των κρατικών ισραηλινών ομολόγων έναντι της χρεοκοπίας έχει περίπου διπλασιαστεί σε σχέση με την έναρξη του πολέμου.
Για τους λογιστές του υπουργείου Οικονομικών, η πιθανότητα αυτή εντείνει την προσέγγισή τους προς τους οίκους αξιολόγησης καθώς και τους φορείς της αγοράς. Προσπαθεί, επίσης, να διευκολύνει την εισροή στην ισραηλινή βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας μέσω προσέλκυσης επενδυτών και προσέγγισης εταιρειών που αναζητούν κεφάλαια.
Η ξαφνική επιβάρυνση των δημοσιονομικών του Ισραήλ έφερε την κυβέρνηση στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των τριών μεγαλύτερων οίκων αξιολόγησης, οι οποίοι περιόρισαν την προοπτική της οικονομίας σε αρνητική τις εβδομάδες που ακολούθησαν την έναρξη του πολέμου. Η χώρα, όμως, έχει προς το παρόν αποφύγει την πρώτη υποβάθμιση της ιστορίας της.
Κατά την άποψη του Ρόθενμπεργκ, η απόφαση αυτή μπορεί να εξαρτηθεί από την ικανότητα του Ισραήλ να συγκρατήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα αρκετά ώστε να υποστηρίξει τη μεσοπρόθεσμη μείωση της αναλογίας χρέους/ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να αυξηθεί από το τρέχον 60%.
Αν και μεγάλο μέρος της προσοχής επικεντρώνεται στο δημόσιο χρέος της χώρας, το Ισραήλ έχει καταπιαστεί και με τις δαπάνες που προορίζονται για την πεντακομματική κυβέρνηση του Νετανιάχου.
Η απροθυμία κατάργησης ή εκτροπής της χρηματοδότησης των κομμάτων από ορισμένους έχει προκαλέσει σημαντικές διαμάχες και υπονομεύει ακόμα και την σταθερότητα της κυβέρνησης συνεργασίας.
Διαβάστε ακόμη
Στο Λονδίνο ο Κ. Μητσοτάκης για το Greek Investment Conference
Διόδια: Πώς θα γίνουν οι αυξήσεις – Κούρεμα των αυξήσεων στο 10% και επιμερισμός σε τρία έτη
Αντί για καμπανάκι, το σφυρί: Τα τέσσερα γνωστά ξενοδοχεία που βγαίνουν σε πλειστηριασμό (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ