της Μαίρης Λαμπαδίτη

Τέσσερα δύσκολα θέματα αρμοδιότητας του υπουργείου Eργασίας που κυριάρχησαν το τελευταίο διάστημα στην επικοινωνιακή στρατηγική της κυβέρνησης θα εξεταστούν κατά προτεραιότητα μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.

Πρώτα στην ατζέντα μετά τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες στη ΔΕΘ θα είναι τα εξής: η αύξηση του κατώτατου μισθού, η επαναφορά της επεκτασιμότητας των συμβάσεων, το καυτό θέμα της αποφυγής ή έστω της αναβολής μείωσης των συντάξεων το 2019, αλλά και το ενδεχόμενο ελάφρυνσης των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

■ Η μάχη για τις συντάξεις: Θα δοθεί τον Οκτώβριο με όπλο το πλεόνασμα που θα εμφανίσει και φέτος ο ΕΦΚΑ, το οποίο εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 1,5 δισ. ευρώ. Μάλιστα το συνολικό πλεόνασμα του κοινωνικού προϋπολογισμού (ΕΦΚΑ, ΕΤΕΑΕΠ, ΕΟΠΥΥ και ΟΑΕΔ) αναμένεται να ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ. Η ενίσχυση των εσόδων του ενιαίου φορέα οφείλεται στον κύριο αιμοδότη που είναι οι εισφορές των μισθωτών, τα έσοδα από τις ρυθμίσεις οφειλών αλλά και από την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας. Η υπουργός Eργασίας Εφη Αχτσιόγλου αλλά και ο υφυπουργός Τάσος Πετρόπουλος διατείνονται ότι δημιουργήθηκε δημοσιονομικό περιθώριο το οποίο επιτρέπει όχι μόνο να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω οι συνταξιούχοι, αλλά και να υλοποιηθούν φοροελαφρύνσεις και εισφοροελαφρύνσεις.

Στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού πάντως, στις αρχές Οκτωβρίου, θα εμφανιστεί η εξοικονόμηση από τη μείωση των συντάξεων για να αποφύγει η Αθήνα τη δημιουργία εκ των προτέρων αρνητικού κλίματος με τους Ευρωπαίους εταίρους. Αν καταφέρει η κυβέρνηση να ανακόψει τη μείω­ση των συντάξεων θα μείνουν στον αέρα τα αντίμετρα που έχουν ψηφιστεί, με κυριότερο το επίδομα στέγασης 70 έως 210 ευρώ τον μήνα για την κάλυψη μέρους του ενοικίου ή της δόσης του στεγαστικού δανείου που έχει προγραμματιστεί να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2019. Στελέχη της Κοινωνικής Πρόνοιας πιστεύουν ότι θα μελετηθούν τα δημοσιονομικά περιθώρια προκειμένου να εφαρμοστεί και αυτό το μέτρο, κόστους 700 εκατ. ευρώ, καθώς κρίνεται εξίσου αναγκαίο για την ενίσχυση μεγάλων ομάδων του πληθυσμού. Από το υπουργείο διευκρινίζεται ότι από την τελική έκβαση του θέματος των συντάξεων δεν θα επηρεαστεί η καταβολή των οικογενειακών επιδομάτων το 2019.
Αντίθετα, αν η κυβέρνηση αναγκαστεί να θέσει σε ισχύ το μέτρο της μείωσης των συντάξεων, θα προσπαθήσει να ισορροπήσει το δυσμενές κλίμα μοιράζοντας επιδόματα συνολικού ύψους 750-800 εκατ. ευρώ.

■ Κόφτης στις εξοντωτικές εισφορές: Από τις αρχές του 2019 θα εξεταστεί η δυνατότητα ελάφρυνσης των εισφορών που καταβάλλουν στον ΕΦΚΑ ορισμένες κατηγορίες αυτοαπασχολουμένων επιστημόνων και ελεύθερων επαγγελματιών. Μετά την πίεση που ασκήθηκε από το «Κίνημα της Γραβάτας», το οικονομικό επιτελείο είχε δεσμευτεί ότι θα άνοιγε τον φάκελο «Εισφορές» μετά την έξοδο από το μνημόνιο. Η υπόσχεση δεν συνάδει τόσο με το κλίμα παροχολογίας όσο και με την αναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ, το οποίο, σύμφωνα με τις διαρροές, είναι πολύ πιθανό να κρίνει αντισυνταγματικό τον υπολογισμό των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών με βάση το εισόδημα.
Στους υπολογισμούς του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης το πρόβλημα των επιβαρύνσεων εντοπίζεται κυρίως στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα, καθώς βάσει των επίσημων στοιχείων του ΕΦΚΑ η πλειονότητα του 1,4 εκατομμυρίου αυτοτελών απασχολουμένων καταβάλλει χαμηλότερες εισφορές σε σχέση με το παρελθόν. Υπάρχει βέβαια ένα ποσοστό μη μισθωτών ασφαλισμένων που εμφανίζει εισόδημα από 30.000 έως 70.000 ευρώ για τους οποίους προκύπτουν εξοντωτικές εισφορές. Ο αρμόδιος υφυπουργός Τάσος Πετρόπουλος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η ελάφρυνση θα αφορά λίγους που επιβαρύνονται υπέρμετρα, καθώς το 85% των ελεύθερων επαγγελματιών καταβάλλει χαμηλότερα ασφάλιστρα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Συγκεκριμένα , το υπουργείο θα εξετάσει την ελάφρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών που δηλώνουν εισόδημα από 15.000 έως 70.000 ευρώ ετησίως στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται υπέρμετρη επιβάρυνση από φόρους και εισφορές. Ταυτόχρονα, εξετάζεται το άθροισμα φόρων και εισφορών να μην ξεπερνά το 50%-55% του ετήσιου εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η ελάφρυνση θα αφορά μόνο 7.000-8.000 επαγγελματίες. Ωστόσο, για να μην εμφανιστεί τρύπα στα έσοδα του ΕΦΚΑ μελετάται το ενδεχόμενο να αυξηθεί στα 200 ευρώ η μίνιμουμ εισφορά, που είναι σήμερα 167 ευρώ.

■ Ρύθμιση οφειλών για τις «νεκρές» επιχειρήσεις: Ενα από τα θέματα που απέκλειαν στις διαπραγματεύσεις οι δανειστές ήταν η υπαγωγή των κλειστών επιχειρήσεων στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Το υπουργείο Εργασίας μετά την έξοδο από τα μνημόνια ανοίγει και πάλι το θέμα, εξετάζοντας τη δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών σε έως 120 δόσεις με τη διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού για τις ανενεργές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες που έχουν κλείσει τα μπλοκάκια τους. Συγκεκριμένα, η αρμόδια επιτροπή που έχει συσταθεί εξετάζει πώς μπορούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους περισσότερες από 250.000 εταιρείες και επαγγελματίες, με στόχο να περιοριστεί το ιδιωτικό χρέος που αγγίζει τα 137 δισ. ευρώ σε Εφορία και Ταμεία.
Η υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό θα συνδυάζεται με την ένταξη σε πρόγραμμα επιδότησης του ΟΑΕΔ προκειμένου να επαναδραστηριοποιηθεί η επιχείρηση ή το μπλοκάκι και ο επαγγελματίας να έχει στη διάθεσή του χρηματοδοτικά εργαλεία.
Σύμφωνα με τις προτάσεις που μελετώνται, η ρύθμιση θα έχει περιορισμένη διάρκεια – από τέσσερις έως πέντε μήνες. Αυτή η εξπρές διευκόλυνση σημαίνει ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει πως το μέτρο είναι σωτήριο για μια μικρή κατηγορία επαγγελματιών που θέλουν να επαναδραστηριοποιηθούν, αλλά είναι δώρον άδωρον για την πλειοψηφία που έχει καταστραφεί και δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε οποιαδήποτε πληρωμή ακόμα και με ευνοϊκούς όρους. Για την ένταξη των οφειλετών στην πλατφόρμα θα μετρώνται δύο βασικοί συντελεστές: το χρέος προς το εισόδημα και το χρέος προς την περιουσία, προκειμένου να υπολογίζεται η ελάχιστη μηνιαία δόση που θα καλείται να καταβάλλει ο ενδιαφερόμενος και να ελέγχεται η ικανότητα αποπληρωμής. Μελετάται μάλιστα το ενδεχόμενο για ορισμένες επιμέρους κατηγορίες εξ αυτών που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, είναι μακροχρόνια άνεργοι ή είναι ανάπηροι, να καταβάλουν μηδενικό επιτόκιο.