Αφού επένδυσαν σχεδόν 380 δισεκατομμύρια δολάρια την τελευταία δεκαετία για να διπλασιάσουν την εγκατεστημένη αιολική ισχύ στην Ευρώπη, οι εταιρείες κοινής ωφέλειας βρίσκονται αντιμέτωπες με μια νέα απειλή: την παρατεταμένη μείωση της έντασης των ανέμων. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό και ως «αιολική ξηρασία», καταδεικνύει ότι η παραγωγή αιολικής ενέργειας παραμένει εξαρτημένη από τις φυσικές συνθήκες – όσο και αν επεκτείνεται η υποδομή.
Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής του Πανεπιστημίου του Μέιν, οι ταχύτητες του ανέμου στην Ευρώπη κατά το τρίμηνο Φεβρουαρίου – Απριλίου κατέγραψαν τη μεγαλύτερη απόκλιση από τον ιστορικό μέσο όρο από το 1940. Σε αυτό το περιβάλλον, οι εταιρείες στρέφονται σε μια σχετικά άγνωστη και ανεξέλεγκτη αγορά: τα παράγωγα καιρού.
Αντιστάθμιση κινδύνου για την αιολική παραγωγή
Η αγορά παραγώγων καιρικών φαινομένων προσφέρει συμβόλαια που αποζημιώνουν τις επιχειρήσεις όταν η παραγωγή είναι χαμηλότερη από τα αναμενόμενα επίπεδα, λόγω δυσμενών συνθηκών. Όπως αναφέρει ο Pierre Buisson της Munich Re, οι συμφωνίες αντιστάθμισης για τους καλοκαιρινούς μήνες έχουν αυξηθεί σημαντικά φέτος. Ο ίδιος εργάζεται σε τέσσερα με πέντε μεγάλα deals, περισσότερα από κάθε άλλη χρονιά.
Σύμφωνα με τον Ralph Renner της Parameter Climate, πρώην έμπορο ενέργειας, «η ζήτηση για προστασία από την αιολική αστάθεια έχει αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια» και η φετινή μείωση των ανέμων έχει επιταχύνει αυτή την τάση. Η αγορά παραγώγων χρησιμοποιείται ήδη σε άλλους τομείς όπως η γεωργία και τα ταξίδια, όμως η εφαρμογή της στην ενέργεια αποκτά τώρα στρατηγική σημασία.
Αδιαφάνεια και απώλειες στην αγορά ενέργειας
Παρότι οι περισσότερες ενεργειακές αγορές έχουν γίνει πιο διαφανείς, τα παράγωγα καιρού παραμένουν σκιώδη: δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για την έκταση της χρήσης τους, ενώ εμπλεκόμενες εταιρείες, όπως οι Munich Re και Swiss Re, αποφεύγουν τις λεπτομέρειες.
Οι μεγαλύτεροι ευρωπαϊκοί παραγωγοί ενέργειας, όπως η Iberdrola, η Orsted και η RWE, αύξησαν πέρυσι τη συνολική ισχύ τους. Ωστόσο, οι καιρικές συνθήκες ανέτρεψαν τις προσδοκίες: η παραγωγή της Orsted μειώθηκε, ενώ η RWE, ηγέτης της Γερμανίας στον τομέα, είδε μείωση κατά 33% στα υπεράκτια αιολικά της. Ο αναλυτής του Bloomberg, Patricio Alvarez, εκτιμά ότι τέτοιες απώλειες ισοδυναμούν με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.
Η σουηδική Vattenfall ανέφερε πτώση 20% στην παραγωγή το α’ τρίμηνο του 2024. Η εταιρεία δεν χρησιμοποιεί ακόμη συμβόλαια αντιστάθμισης, αλλά αναζητά ισορροπία εντός του χαρτοφυλακίου της, σύμφωνα με την επικεφαλής υπεράκτιας αιολικής, Catrin Jung.
Μετεωρολογική αβεβαιότητα και μακροχρόνιες επιπτώσεις
Η αιτία της αιολικής ύφεσης εντοπίζεται σε συχνά φαινόμενα υψηλής πίεσης που δημιουργούν εκτεταμένες, ήρεμες και ξηρές καιρικές ζώνες. Όπως λέει ο Ivan Fore Svegaarden της TradeWPower, «ο άνεμος γίνεται λιγότερο, πιο αδύναμος και εμφανίζεται με αραιότερη συχνότητα».
Ο Robin Girmes, πρώην trader της RWE, επισημαίνει ότι «η ανησυχία για μακροχρόνια παραμονή των χαμηλών ανέμων είναι πλέον έντονη». Η Nathalie Gerl του LSEG προσθέτει πως, παρά την επίδραση της υπερθέρμανσης, δεν υπάρχουν ξεκάθαρες αιτίες για το φαινόμενο, ενώ προβλέψεις από τη MetDesk δείχνουν ότι οι αδύναμοι άνεμοι θα συνεχιστούν τουλάχιστον έως το φθινόπωρο.
Η αβεβαιότητα αυτή εντείνει την ανάγκη για αντιστάθμιση. Όπως τονίζει ο Renner, «ο άνεμος έχει τεράστια μεταβλητότητα και αυτό μεταφράζεται σε δραματικές διακυμάνσεις τιμών». Οι μέσες ταχύτητες ανέμου στη Γερμανία τον Απρίλιο ήταν οι χαμηλότερες των τελευταίων 28 ετών, σύμφωνα με τη Deutscher Wetterdienst.
Οι επιχειρήσεις αναγκάστηκαν είτε να αγοράσουν ακριβό ηλεκτρικό ρεύμα από την αγορά είτε να καλύψουν τις ανάγκες τους μέσω ρυπογόνων μονάδων με χαμηλότερα περιθώρια κέρδους. Όπως σχολιάζει ο Alvarez, αυτό αποτελεί «ξεκάθαρη οπισθοχώρηση για τους παραγωγούς ενέργειας», ιδιαίτερα καθώς οι τιμές παραμένουν υψηλότερες από τα προ ενεργειακής κρίσης επίπεδα.
Διαβάστε ακόμη
Ρεύμα: Ασφυκτική η πίεση στην αγορά λιανικής – Έρχονται συνδρομητικά τιμολόγια
Ανακάμπτουν τα βιομηχανικά κέρδη της Κίνας παρά τους δασμούς Τραμπ