Έχουμε μάθει αρκετούς νέους όρους κατά τη διάρκεια της πανδημίας: αριθμός R, ανοσία αγέλης, mRNA και ούτω καθεξής. Αυτές οι έννοιες είναι συχνά ξένες και περίπλοκες, αλλά βοηθούν τόσο τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όσο και τα άτομα να κατανοήσουν την κρίση. Άλλωστε, όταν αντιμετωπίζουμε μεγάλες προκλήσεις, όλοι μαθαίνουμε λίγη επιστημονική ορολογία.

Αυτό πρέπει να κάνουμε, όπως αναφέρει το Bloomberg, καθώς αντιμετωπίζουμε την κλιματική αλλαγή.

Σκεφτείτε τον ισχυρισμό του πρωθυπουργού Scott Morrison τον Απρίλιο ότι η Αυστραλία είχε μειώσει τις εκπομπές της κατά 19% το 2019 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005. Ήταν κάτι για το οποίο δήλωσε υπερήφανος στη Σύνοδο Κορυφής για το κλίμα που συγκλήθηκε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ ,Τζο Μπάιντεν.

Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, ήταν απλά ένα λογιστικό κόλπο. «Η Αυστραλία σημείωσε ελάχιστη πρόοδο προς το στόχο του Net Zero και οι τάσεις εκπομπών είναι από τις χειρότερες στον ανεπτυγμένο κόσμο», κατέληξε μια νέα μελέτη  εξειδικευμένου ινστιτούτου της χώρας. Διαπίστωσε ότι η μείωση είναι δυνατή μόνο εάν συμπεριληφθεί ο τομέας χρήσης γης, ο οποίος περιλαμβάνει δάση, γεωργία και άλλες σχετικές εκπομπές. Χωρίς αυτόν, οι εκπομπές της Αυστραλίας από τη χρήση ορυκτών καυσίμων και τη βιομηχανία αυξήθηκαν κατά 6% το 2018, σε σχέση με το 2005.

Η σημασία των αριθμών και των παραμέτρων

«Σε έναν κόσμο μηδενικών εκπομπών, γνωρίζουμε ότι ο ελέφαντας στο δωμάτιο για τις περισσότερες χώρες είναι τα ορυκτά καύσιμα», δήλωσε ο Pep Canadell, επικεφαλής ερευνητής στο κέντρο κλιματικής επιστήμης της CSIRO. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τη μείωση των εκπομπών από τον ενεργειακό τομέα για την τελευταία στιγμή. Είναι ένα πρόβλημα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που αλλάζει εδώ και δεκαετίες».

Δεν είναι ότι οι εκπομπές από τη χρήση γης δεν έχουν σημασία. Η πιο πρόσφατη ανάλυση από το Global Carbon Project δείχνει ότι, παγκοσμίως, ο τομέας πρόσθεσε 6,5 δισεκατομμύρια τόνους εκπομπών το 2019. Αυτό είναι σχεδόν το ένα πέμπτο των εκπομπών από τη χρήση ορυκτών καυσίμων εκείνο το έτος.

«Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση, γιατί υπάρχει τεράστια αβεβαιότητα για τις εκπομπές από τη χρήση γης», δήλωσε ο Canadell. Σε αντίθεση με τη λογιστική καύση των ορυκτών καυσίμων, οι εκπομπές από τη γεωργία και τα δάση είναι δύσκολο να μετρηθούν και συχνά αυτές οι μετρήσεις βασίζονται σε μεθόδους που παρέχουν μείωση εκπομπών με βάση την αποφυγή μιας υποθετικής ρυπογόνου δραστηριότητας.

Ο κίνδυνος του «πράσινου ξεπλύματος»

Αυτές οι λογιστικές μέθοδοι δεν είναι ζήτημα μόνο μιας κυβέρνησης. Οι εκπομπές από τη χρήση γης θα είναι κρίσιμες για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις στο COP26 στη Γλασκόβη τον Νοέμβριο. Οι χώρες θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να συμφωνήσουν σε κανόνες σχετικά με το άρθρο 6 της Συμφωνίας του Παρισιού που θα δημιουργήσει μια νέα αγορά άνθρακα για να βοηθήσει τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς να ανταλλάσσουν αντισταθμίσεις. Ο στόχος της αγοράς είναι να μειώσει τις εκπομπές, αλλά χωρίς σαφή λογιστική και αυστηρούς κανονισμούς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ‘πράσινου ξεπλύματος’.

Σκεφτείτε τον πιο συνηθισμένο τύπο αντιστάθμισης του άνθρακα που διατίθεται σήμερα στις εθελοντικές αγορές: την αποφυγή της αποψίλωσης των δασών. Λειτουργεί με βάση την αρχή ότι, σε μια προσπάθεια επίτευξης των κλιματικών στόχων, ο κόσμος θα πρέπει να αποφύγει τη μείωση των δασών. Και επειδή πολλοί άνθρωποι εξαρτώνται από τα δάση για τα προς το ζην, ίσως καταλήξουν να πληρώσουν αυτούς τους ανθρώπους για να βρουν εναλλακτικές λύσεις που θα βοηθήσουν στη διατήρηση των δασών.

Για να μετρηθεί εάν έχει αποφευχθεί η αποψίλωση των δασών, οι προγραμματιστές έργων πρέπει να υποθέσουν ένα συγκεκριμένο βασικό ποσοστό αποψίλωσης, για παράδειγμα 1% ετησίως. Μετά την έναρξη του έργου, εάν το ποσοστό αποψίλωσης των δασών μειωθεί στο 0,5%, τότε ο προγραμματιστής του έργου μπορεί να δημιουργήσει αντισταθμίσεις με βάση το 0,5% των εκπομπών που αποφεύχθηκαν  επειδή ορισμένα δέντρα δεν αποψιλώθηκαν. Οι εταιρείες μπορούν στη συνέχεια να αγοράσουν αυτές τις αντισταθμίσεις για να μειώσουν τις εκπομπές τους.

Αυτές οι εθελοντικές αγορές, όμως, συχνά αποτυγχάνουν. Χωρίς αυστηρούς κανονισμούς, οι πωλητές μπορούν να χειραγωγούν τις βασικές γραμμές για να δημιουργήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πιστώσεις. Αυτό ταιριάζει στους αγοραστές για τους οποίους διατίθεται μεγάλος όγκος πιστώσεων σε φτηνές τιμές. Ωστόσο, κανένα μέρος δεν έχει κίνητρο να μειώσει πραγματικά τις εκπομπές.

Ακόμα κι αν η αντιστάθμιση μειώσει πράγματι τις εκπομπές, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος διπλής μέτρησης. Μια εταιρεία μπορεί να διαγράψει εκπομπές από τους δικούς της λογαριασμούς και η χώρα στην οποία υπάρχει το έργο αντιστάθμισης να ακυρώσει, παράλληλα, την ίδια ποσότητα εκπομπών από τα εθνικά της αποθέματα. Δεν είναι μόνο θεωρία. Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι διαπραγματεύσεις του Άρθρου 6 απέτυχαν σε προηγούμενες συναντήσεις COP είναι ότι η Βραζιλία αντιτάχθηκε στη φράση «διπλή καταμέτρηση» που εμφανίζεται στο βιβλίο κανόνων που διέπει τη νέα αγορά άνθρακα.

Καθώς ο κόσμος γίνεται πιο σοβαρός για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μεγάλες μάχες όσον αφορά τη λογιστική του άνθρακα, αλλά και για διατυπώσεις σε τεχνική γλώσσα. Για αυτό όλοι πρέπει να εξοικειωθούμε.