Πιένες γνωρίζει ο θαλάσσιος τουρισμός στην Ελλάδα. Το 2024 αναμένεται να είναι ακόμη καλύτερο ειδικά για το yachting. Τα προβλήματα όμως υπάρχουν και θα γιγαντωθούν εξαιτίας του υπερτουρισμού αν δεν ληφθούν μέτρα. Η έλλειψη σε υποδομές, μαρίνες και πληρώματα, ειδικά σε ξενοδοχειακό προσωπικό, προκαλεί πονοκέφαλο στους αρμοδίους. Ακούμε πολλά, διαβάζουμε πολλά, θετικά και αρνητικά, δεξιά και αριστερά, όμως ποιος καλύτερος να αποτυπώσει την υφιστάμενη κατάσταση από τους ανθρώπους που εργάζονται στον κλάδο και γνωρίζουν από πρώτο χέρι όλα όσα συμβαίνουν.

Το «business stories» απευθύνθηκε στον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ενωσης Πληρωμάτων Θαλαμηγών (Hellenic Yacht Crew Association – HYCA) Δημήτρη Κουρούμαλο, ο οποίος έθεσε τον δάκτυλον εις τον τύπον των ήλων.

Δημήτρης Κουρούμαλος

– Ας αρχίσουμε τη συζήτησή μας από τα βασικά. Θέλω να μας παρουσιάσετε την Πανελλήνια Ενωση Πληρωμάτων Θαλαμηγών. Ποιες ανάγκες οδήγησαν στη δημιουργία της; Ποιοι είναι οι σκοποί της; Ποιοι την αποτελούν; Ποιο είναι το προφίλ των μελών της;

Η Πανελλήνια Ενωση Πληρωμάτων Θαλαμηγών δημιουργήθηκε το 1981 από ανθρώπους με αγάπη και μεράκι για το επάγγελμά τους ως πληρωμάτων θαλαμηγών σκαφών. Η ανάγκη εκπροσώπησης των θέσεων των πληρωμάτων έναντι στην Πολιτεία οδήγησε στη σύσταση του σωματείου.

Σκοποί της Ενωσης ήταν και παραμένουν μέχρι σήμερα η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ελληνικών πληρωμάτων όλων των βαθμίδων, η σύναψη Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας με την αντίστοιχη Ενωση Πλοιοκτητών, η διασφάλιση των μισθών, η δημιουργία και εκτέλεση επιμορφωτικών δράσεων, η άμεση επικοινωνία με τους κρατικούς φορείς για θεσμικά πλαίσια και επιτροπές yachting, η νομική και συμβουλευτική υποστήριξη των μελών της και άλλα πολλά.
Η Ενωση αποτελείται από ελληνικά πληρώματα θαλαμηγών, όλων των ειδικοτήτων, και διοικείται από ναυτικούς, επίσης όλων των ειδικοτήτων, που υπηρετούν στο yachting.

– Ποια εικόνα είχε ο θαλάσσιος τουρισμός τότε και ποια είναι η σήμερα;

Σαφώς η εικόνα της εποχής εκείνης με τη σημερινή είναι η μέρα με τη νύχτα! Την εποχή εκείνη τα σκάφη ήταν περιορισμένα, μικρά σε μέγεθος και αντίστοιχης περιορισμένης τεχνολογίας.
Πρόσφατα είχα μια συζήτηση με έναν επιθεωρητή σκαφών ο οποίος μου ανέφερε ότι είχε βραβευτεί το 1986 από τη HYCA επειδή είχε καταφέρει να απαγορεύσει να κοιμούνται τα πληρώματα σε στρώματα στα στρίντζα της πλώρης, σε παλιά ναρκαλιευτικά του Πολεμικού Ναυτικού που τα είχαν μετατρέψει σε θαλαμηγούς της εποχής εκείνης.

Σήμερα η εικόνα του θαλάσσιου τουρισμού είναι τελείως διαφορετική. Μεγάλα, σύγχρονα, πλωτά ξενοδοχεία 7 αστέρων κινούνται στις θάλασσες, αξίας πολλών εκατομμυρίων, με την πιο σύγχρονη τεχνολογία. Οι κανόνες και οι νόμοι που διέπουν τον θαλάσσιο τουρισμό είναι από τους πιο αυστηρούς παγκοσμίως για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Οι συνθήκες εργασίας των ναυτικών είναι οριοθετημένες μέσα σε ασφαλή νομικά πλαίσια και υπόκεινται σε συνεχείς ελέγχους από τις αρμόδιες αρχές.

– Ποιες είναι οι ανάγκες του ελληνικού θαλάσσιου τουρισμού;

Οσο κι αν έχει αναπτυχθεί ο θαλάσσιος τουρισμός τα τελευταία 40 χρόνια, δεν παύει να έχει ακόμη αρκετά προβλήματα και ελλείψεις.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το εξής φαινόμενο: ραγδαία αύξηση των σκαφών που ελλιμενίζονται στην Ελλάδα, σε αριθμό και μέγεθος -μία από τις συνέπειες της εποχής του COVID- και δραματική μείωση των θέσεων ελλιμενισμού στις μαρίνες. Οι μαρίνες της Αττικής έχουν σχεδόν 100% πληρότητα, κάτι που οδηγεί σε λίστες αναμονής και πολλά σκάφη περιμένουν να έρθουν στην Ελλάδα, όταν βρεθεί κενή θέση.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα λοιπόν είναι στις υποδομές – μαρίνες, που για το μέγεθος του ελληνικού θαλάσσιου τουρισμού είναι σχεδόν μηδαμινές. Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά αυτό το πρόβλημα και όντως έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για ανάπτυξη μαρινών σε όλη την Ελλάδα.

Η HYCA μέσω του υπουργείου Τουρισμού θα συμμετάσχει σε αυτές τις συζητήσεις και θα συμβουλέψει, αν της ζητηθεί, για το δίκτυο ανάπτυξης, λόγω της εμπειρίας που έχει, καθώς ως πληρώματα ταξιδεύουμε με τα σκάφη και γνωρίζουμε από πρώτο χέρι τις ανάγκες των νησιών της Ελλάδας.

– Αρα θα αντιμετωπίσετε ακόμη σοβαρότερα προβλήματα από τον  θαλάσσιο υπερτουρισμό;

Οι Ελληνες πλοίαρχοι δίνουν μια τρομερή και άνιση μάχη σε σχέση με τους αντίστοιχους συναδέλφους τους σε Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία. Προσπαθούν να δέσουν και να ασφαλίσουν σκάφη πολλών εκατομμυρίων σε υποτυπώδη λιμάνια, βράχια, κυματοθραύστες κ.λπ. Είναι όμως άρτια εκπαιδευμένοι και ικανοί και έχουν καταφέρει να φέρουν το ελληνικό yachting στις πρώτες θέσεις της Μεσογείου κάτω από τόσες αντίξοες συνθήκες.
Με το άνοιγμα του θαλάσσιου τουρισμού θα γίνει ακόμα μεγαλύτερο το πρόβλημα, καθώς οι υφιστάμενες παροχές – υποδομές δεν επαρκούν καν για τα ελληνικά σκάφη.

– Ερχονται νέοι -νέο αίμα- στο επάγγελμα, τόσο σε επίπεδο αξιωματικών όσο και σε επίπεδο πληρωμάτων;

Δυστυχώς, η έλλειψη πληρωμάτων είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, μετά τις υποδομές και την έλλειψη μαρινών.
Θα πρέπει τα νέα παιδιά να ενημερωθούν σωστά για το επάγγελμα του θαλάσσιου τουρισμού. Είναι ένα δύσκολο επάγγελμα, όπως άλλωστε και όλα τα ναυτικά επαγγέλματα, έχει όμως πολλά θετικά στοιχεία για να ασχοληθεί ένας νέος: υψηλές αποδοχές, ιδανικές συνθήκες, μικρά και κοντινά ταξίδια, κυρίως στην Ελλάδα.
Η έλλειψη πληρωμάτων είναι παγκόσμιο φαινόμενο, όμως θα πρέπει να δούμε και λίγο πιο ειδικά πού οφείλεται αυτή η έλλειψη.

– Δηλαδή;

H έλλειψη πληρωμάτων εντοπίζεται κυρίως σε βοηθητικό προσωπικό, ξενοδοχειακό και κουζίνα και όχι τόσο πολύ στους αξιωματικούς. Αυτό οφείλεται κυρίως στην εποχικότητα των συγκεκριμένων ειδικοτήτων, καθώς οι εργαζόμενοι σε αυτό το κομμάτι, με το πέρας της σεζόν, μένουν εκτός σκάφους άνεργοι και αναγκάζονται σε αναζήτηση εργασίας για τη χειμερινή περίοδο.
Κάποιοι, λοιπόν, δεν επιστρέφουν με τη νέα σεζόν, και αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος συνεχώς επαναλαμβάνεται και οδηγεί στην έλλειψη πληρωμάτων.

– Υπάρχουν στοιχεία που αποτυπώνουν την εικόνα αυτή;

Στην έκθεση του ΝΑΤ για τη ναυτική απασχόληση το 2023, χαρακτηριστικό είναι το διάγραμμα στην κατηγορία των θαλαμηγών όπου τον Ιανουάριο απασχολούνται 760 ναυτικοί, το καλοκαίρι εκτινάσσεται στους 1.654 (αύξηση 100%) και μειώνεται σταδιακά από τον Οκτώβριο. Οπότε σχεδόν το 60% των πληρωμάτων είναι εποχιακό. Το θέμα είναι πόσοι από αυτούς θα γυρίσουν έπειτα από έξι μήνες να εργαστούν ξανά στα σκάφη.
Ενα άλλο χαρακτηριστικό σημείο αυτής της έκθεσης μας δείχνει την αύξηση της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης.

Για το 2022 ο αριθμός των γυναικών που εργάζονταν σε θαλαμηγά σκάφη έφτασε στα 318. Σύμφωνα με μελέτες, βλέπουμε αύξηση της τάξης του 20% ανά έτος σε γυναικείο προσωπικό. Βλέποντας η HYCA αυτές τις τάσεις στον θαλάσσιο τουρισμό πήρε πρωτοβουλία και σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ναυτικής Εργασίας του υπουργείου Ναυτιλίας πρόσθεσε στη ΣΣΕ, την οποία υπογράφει με την Ενωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού (ΕΠΕΣΤ) και που κυρώνεται από τον υπουργό Ναυτιλίας, ειδικό όρο για την προστασία των εγκύων ναυτικών στο άρθρο 33 της ΣΣΕ.

– Πώς πιστεύετε ότι θα καταφέρετε να προσελκύσετε τους νέους σε μια εποχή που η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι το μεγάλο πρόβλημα σε όλους τους κλάδους των επαγγελμάτων; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που θα έχει ένας νέος/μια νέα αν επιλέξει τον θαλάσσιο τουρισμό;

■ Πάρα πολύ υψηλές αποδοχές σε σχέση με αντίστοιχες εργασίες στη στεριά.
■ Ιδανικές συνθήκες εργασίας υψηλών στάνταρ.
■ Δυνατότητα να γνωρίσουν μέρη και τοποθεσίες – τις καλύτερες σε όλο τον κόσμο.
■ Γνωριμία με πολλούς ανθρώπους και ενδιαφέρουσες κουλτούρες.
■ Συμμετοχή σε παγκόσμια events / boat shows του yachting.
■ Επαφή με πελάτες υψηλών εισοδημάτων (high net worth individual).
■ Συνεχής ατομική βελτίωση στον τομέα που θα διαλέξουν, με συνεχή εκπαίδευση και βελτίωση των ικανοτήτων.

–  Οι συνθήκες εργασίας σας είναι καλές; Υπάρχουν προβλήματα που ζητούν λύσεις;

Οι συνθήκες εργασίας στο yachting είναι εξαιρετικές σε σχέση με άλλους κλάδους στη ναυτιλία. Εφόσον τα σκάφη τηρούν τους κανόνες που διασφαλίζουν αυτές τις συνθήκες, το yachting μπορεί να προσφέρει το πιο ιδανικό περιβάλλον εργασίας. Θα πρέπει βέβαια η Πολιτεία να κάνει αυστηρούς ελέγχους, ώστε οι κανόνες να τηρούνται και να εκτελούνται στο έπακρον.

– Γνωρίζω ότι η συνεχής μετεκπαίδευση των πληρωμάτων είναι ανάμεσα στις κύριες προτεραιότητές σας. Εχετε αρωγούς σε αυτή την προσπάθειά σας, η οποία εκ των πραγμάτων έχει οικονομικό κόστος;

Ενας από τους κύριους σκοπούς της Ενωσής μας είναι η μετεκπαίδευση των μελών μας. Κάθε χρόνο διοργανώνουμε μικρά και μεγάλα σεμινάρια και ημερίδες για όλες τις ειδικότητες. Τα μέλη μας ανταποκρίνονται και η ανάγκη μετεκπαίδευσης είναι όλο και πιο μεγάλη.
Το 2022 διοργανώσαμε και το πρώτο Captains Yacht Forum στο Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», με μεγάλη επιτυχία και μεγάλη ανταπόκριση.
Η τόσο έντονη ανάγκη μετεκπαίδευσης μας οδήγησε μάλιστα σε ειδική σύσταση Επιτροπής Εκπαίδευσης, με την οποία μελετάμε διεξοδικά τις ανάγκες της εποχής και προσπαθούμε να φέρουμε εις πέρας ένα πλάνο εκπαίδευσης για όλες τις ειδικότητες.

– Θα υπάρχει κάποιο κόστος για όλα αυτά.

Το οικονομικό κόστος είναι μεγάλο και αποτελεί το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Προσπαθούμε να στηριχτούμε είτε σε δικούς μας πόρους, μέσω της συνδρομής των μελών μας, είτε μέσω χορηγιών.
Πρόσφατα η Ενωσή μας κατάφερε να μπει στο πρόγραμμα μετεκπαίδευσης του υπουργείου Τουρισμού, υπό τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης, και έτσι θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε ειδικά σχολεία για τις ειδικότητες των καμαρώτων και των σεφ. Ηταν μια μεγάλη επιτυχία για εμάς, καθώς καταφέραμε να βάλουμε τα πληρώματα του θαλάσσιου τουρισμού στο πλαίσιο μετεκπαίδευσης του υπουργείου.
Επίσης, πρόσφατα καταφέραμε να εντάξουμε τη HYCA στην υπό διαμόρφωση Επιτροπή Διαβούλευσης του υπουργείου Ναυτιλίας, που θα αναλάβει να οργανώσει θεσμικά τον εθνικό διάλογο γύρω από το θέμα της Ναυτικής Εκπαίδευσης, καθώς ο υπουργός Ναυτιλίας έχει ορίσει το 2024 ως Ετος Εκπαίδευσης Ναυτικών.

– Πέρα από τα εργασιακά και την έλλειψη επαρκών υποδομών, ο κλάδος τι προβλήματα έχει;

Το 2024 αναμένεται αρκετά ενδιαφέρον και πρωτόγνωρο για τον θαλάσσιο τουρισμό. Με αφορμή την εφαρμογή του νέου νόμου για τα διερχόμενα σκάφη και τη δυνατότητα να πραγματοποιούν ναύλα για 21 ημέρες σε ελληνικά χωρικά ύδατα, αναμένουμε όλοι μας να δούμε τις συνέπειες, είτε αρνητικές είτε θετικές. Θα είναι μια νέα πραγματικότητα για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και όλοι αναμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα. Ο νόμος αυτός δημιουργήθηκε για την ανάγκη αντιμετώπισης των παράνομων ναυλώσεων και την αύξηση εσόδων στα κρατικά ταμεία. Ωστόσο, υπάρχει έντονη ανησυχία όσον αφορά τις συνέπειες σε σκάφη με ελληνική επαγγελματική άδεια, πληρώματα κ.λπ.

Πρόσφατα, η HYCA σε τοποθέτησή της επί της παρουσίασης της λειτουργίας της πλατφόρμας των ξένων σκαφών ζήτησε να πληρώνουν εισφορές τα διερχόμενα σκάφη στο ΝΑΤ. Πρέπει να διασφαλίσουμε τους όρους του υγιούς ανταγωνισμού πάση θυσία, ώστε να μη βλάψουμε τα ελληνικά σκάφη. Αναμένουμε με μεγάλη ανησυχία τα αποτελέσματα από την εφαρμογή αυτού του νόμου.

– Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά της Ελλάδας όπως σας τα περιγράφουν πελάτες; Τι τους αρέσει και τι θα ήθελαν να αλλάξει ή να βελτιωθεί;

Τα υπέρ είναι:
■ Τεράστιος θαλάσσιος πλούτος, μοναδικές εικόνες σε όλη την Ελλάδα.
■ Μοναδικές παραλίες και νερά.
■ Υπέροχα αξιοθέατα – μνημεία.
■ Νησιά που το καθένα έχει τη δική του ιστορία και είναι διαφορετικό το ένα από το άλλο.
■ Καταπληκτική ελληνική κουζίνα.
■ Φιλόξενα πληρώματα, που συνδυάζουν τον άριστο επαγγελματισμό με τα χαρακτηριστικά της ελληνικής φιλοξενίας.
Τα κατά είναι:
■ Ελάχιστες υποδομές.
■ Ελάχιστες μαρίνες.

– Ποια είναι η σχέση της Ενωσης με τα υπουργεία Ναυτιλίας και Τουρισμού;

Η HYCA έχει άψογη συνεργασία διαχρονικά με όλα τα υπουργεία. Οι υπουργοί και τα επιτελεία τους γνωρίζουν πλέον τη δυναμική του θαλάσσιου τουρισμού και τα αποτελέσματά του στην ελληνική οικονομία. Πρόκειται για το 2,5% του ΑΕΠ στο συνολικό 20% του ΑΕΠ, που επιφέρει ο τουρισμός στην Ελλάδα.

Εξαιρετική σχέση έχουμε και με το υπουργείο Εργασίας, όπου μελετάμε όλους τους δείκτες για τον θαλάσσιο τουρισμό και βγάζουμε ασφαλή συμπεράσματα για δράσεις και επεμβάσεις όπου απαιτείται.
Ο θαλάσσιος τουρισμός δεν είναι μόνο τα σκάφη που επιφέρουν χρήματα στα ταμεία του κράτους, αλλά και το σύνολο των επιχειρήσεων και των εργαζομένων γύρω από αυτά, π.χ. ναυτιλιακές εταιρείες, ναυπηγεία, μαρίνες, τροφοδοσίες, πράκτορες, νηογνώμονες, καύσιμα, πληρώματα, συνεργεία και άλλα πολλά.

Τα υπουργεία και η πολιτική ηγεσία γνωρίζουν τη δυναμική που έχουμε ως κλάδος και όλα δείχνουν πλέον ότι θα γίνουν σωστές επενδύσεις στον θαλάσσιο τουρισμό.

Η HYCA εδώ και πάνω από 40 χρόνια βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή για τη διασφάλιση των συμφερόντων των μελών της και του θαλάσσιου τουρισμού γενικότερα. Αποτελείται και διοικείται από πολύ έμπειρους ναυτικούς του ελληνικού yachting με υποδειγματική οργάνωση και ασκείται διοίκηση μέσω επιτροπών, όπου δίνεται η δυνατότητα στα μέλη μας να συμμετάσχουν ενεργά σε δράσεις.

Διαβάστε ακόμη

Ακίνητα: Ερχονται επτά αλλαγές στην αγορά το 2024 – Τι αλλάζει με τα AirBnB

Τιμολόγια ρεύματος: Τέλος στις απορίες – Ποιους συμφέρει το μπλε και ποιους το πράσινο

Γιάννης Αντετοκούνμπο: Τα νέα «τρίποντα» στο real estate – Ποιες επενδύσεις του προτάθηκαν

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ