Η αξιοποίηση των λιμανιών θεωρείται κομβικής σημασίας για την Ελλάδα η οποία γεωγραφικά βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων.
Το ελληνικό λιμενικό σύστημα, και ιδιαίτερα ο χάρτης των 13 οργανισμών λιμένων βρίσκονται συνεχώς σε κίνηση ανολοκλήρωτων μεταβολών καθώς ο σχεδιασμός βρίσκεται σε εξέλιξη, και η απόσταση αποφάσεων-εφαρμογής παραμένει σημαντική.
Η πώληση των δύο μεγάλων λιμένων της χώρας, της ΟΛΠ Α.Ε. το 2016 και της ΟΛΘ Α.Ε. το 2018, εξακολουθεί να επηρεάζει καθοριστικά το μοντέλο διακυβέρνησης του λιμενικού συστήματος όσο και τις αναπτυξιακές προοπτικές των μεγαλύτερων λιμένων της χώρας.
Η αξιοποίηση των υπόλοιπων λιμένων που λειτουργούν ως Ανώνυμες Εταιρείες εξελίσσεται χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμα η διαδικασία στους τέσσερις διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη- Βόλος Καβάλα, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο– ενώ ένας πέμπτος διαγωνισμός της Αλεξανδρούπολης ακυρώθηκε πρόσφατα, δημιουργώντας αρκετά ερωτηματικά.
Για τους δευτερεύοντες λιμένες του Ελληνικού λιμενικού συστήματος, η συζήτηση της αναγκαίας αναδιάρθρωσης του τρόπου οργάνωσης, εποπτείας και λειτουργίας τους, έχει επίσης ξεκινήσει από το 2018, αλλά εξακολουθεί να μην έχει ακόμα ολοκληρωθεί.
Την πλήρη ακτινογραφία του ελληνικού λιμενικού συστήματος, κάνουν στην 4ηέκθεση GREPORT οι επιμελητές της οι καθηγητές Γιώργος Βαγγέλας, Θάνος Πάλλης, Εύη Κλαδάκη.
H εμφάνιση της πανδημίας στις αρχές του 2020, οι σχετικοί περιορισμοί της οικονομικής και κοινωνικής ζωής και η επακόλουθη κρίση στο διεθνές εμπόριο και τις μεταφορές επηρέασαν σημαντικά τη διακίνηση αγαθών και επιβατών από τους ελληνικούς λιμένες κατά την τελευταία διετία. Οι εξελίξεις διαδέχθηκαν μια δεκαετία (2010-2019) όπου η επιβράδυνση του παγκοσμίου εμπορίου, αλλά και η αρνητική πορεία της εθνικής οικονομίας, επηρέασαν σημαντικά όλους τους τύπους φορτίων που διακινούνται στους ελληνικούς λιμένες – με εξαίρεση τα εμπορευματοκιβώτια.
– Τη διετία 2020-2021, εν μέσω πανδημίας, η συνολική διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων στους ελληνικούς λιμένες μειώθηκε κατά 1,9%.
– Με δεδομένη όμως τη συνεχή αύξηση την δεκαετία 2010-2019 η διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων στα τέλη του 2021 έχει παρουσιάσει θεαματική άνοδο +286% σε σχέση με το 2010. Η αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων σε ετήσια βάση την περίοδο 2010-2019 οφειλόταν κυρίως στην αύξηση της δυναμικότητας του λιμένα του Πειραιά και της ενισχυμένης δραστηριότητας της ΣΕΠ Α.Ε..
– Ο λιμένας του Πειραιά, πάρα την πτωτική πορεία κατά τη τελευταία διετία (η διακίνηση μειώθηκε κατά 6% μεταξύ 2019 και 2021), εξακολουθεί σε βάθος χρόνου (περίοδος 2010-2021) να καταγράφει την καθόλα εντυπωσιακή αύξηση στα διακινούμενα εμπορευματοκιβώτια της τάξης του +343%.
– Το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας αποτελεί πλέον έναν από τους μεγαλύτερους λιμένες διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο. Με βάση τα εξυπηρετούμενα φορτία ο Πειραιάς κατατάχθηκε το 2021 στη 33η θέση παγκοσμίως, υποχωρώντας από την 26η θέση το 2019 και την 28η θέση το 2020.
– Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο Πειραιάς είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσογείου (1ο το 2019) στη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων μετά το λιμένα της Βαλένθια και το 5ο ανάμεσα στους λιμένες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (4η θέση το 2020).
– Η αυξητική τάση στη διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων είναι επίσης εμφανής και στο λιμένα της Θεσσαλονίκης, με τη σχετική αύξηση την περίοδο 2010-2021 να διαμορφώνεται σε +72,2%.
– Η διακίνηση χύδην ξηρού φορτίου παρουσιάζει αυξομειώσεις, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας, η μεταβολή της διακίνησης των συγκεκριμένων φορτίων από τους ελληνικούς Οργανισμούς Λιμένων κατά τη διετία 2019- 2021 είχε θετικό πρόσημο, ενώ η περίοδος 2010-2021 έκλεισε με μείωση -16%.
– Αντίστοιχες διακυμάνσεις εμφανίζει και η εξέλιξη τη ετήσιας διακίνησης χύδην υγρού φορτίου. Την περίοδο 2019-2021 η συγκεκριμένη αγορά εμφανίζει στο σύνολό της θετική εικόνα, καθώς, η διακίνηση χύδην υγρού φορτίου στους ελληνικούς Οργανισμούς λιμένων παρουσίασε αύξηση κατά 11,4%, με αξιοσημείωτη τη βελτίωση της συμβολής του λιμένα της Ελευσίνας με τα εξυπηρετούμενα φορτία να παρουσιάζουν το 2021 αύξηση κατά 379% Συνολικά την περίοδο 2010-2021 η διακίνηση χύδην υγρού φορτίου σημείωσε μείωση κατά -9,1%.
-Η ακτοπλοΐα επλήγη σημαντικά τα τελευταία χρόνια από τις επιπτώσεις της πανδημίας, και των σχετικών περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν (ανώτατο όριο πληρότητας ανά πλοίο, τηλεργασία, περιορισμός κοινωνικών συναλλαγών και οικονομικής ζωής, κλπ) καταγράφοντας τη διετία 2019-2021 κάμψη – 30,5% στη διακίνηση επιβατών στους οργανισμούς λιμένων. Στο σύνολο της περιόδου 2010-2021, η πτώση άγγιξε το -32%. Σημαντικό ήταν το πλήγμα που δέχθηκε η κίνηση ακτοπλοΐας και κατά τα πρώτα έτη της περιόδου 2010-2021, κυρίως ως αποτέλεσμα της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος και των αντίστοιχων στρατηγικών επιβίωσης των ακτοπλοϊκών εταιρειών.
-Ιδιαίτερα αρνητικές ήταν οι εξελίξεις στο τομέα της κρουαζιέρας. Η απόφαση της παγκόσμιας βιομηχανίας κρουαζιέρας για αναστολή όλων των δρομολογίων μέχρι τον περιορισμό της πανδημίας είχε ως αποτέλεσμα οι ελληνικοί λιμένες να απολέσουν εκατοντάδες προσεγγίσεις κατά τη διετία 2019-2021. Παρά την δυναμική της προηγούμενης δεκαετίας, σε σύγκριση με το 2010 η διακίνηση επιβατών κρουαζιέρας στους 13 Οργανισμούς λιμένων εμφανίζει το 2021 σημαντική πτώση -66,6%, με τις προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων να μειώνονται κατά -51%. Σήμερα (2022), οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν ήδη δρομολογήσει τις συνθήκες μίας νέας κρίσης. Η οικονομική κρίση που έχει ήδη αρχίσει να γίνεται αισθητή, οι έντονες μεταβολές στις τιμές των καυσίμων αλλά και η ενεργειακή κρίση, αναμένεται να δημιουργήσουν περεταίρω προκλήσεις και πιέσεις στο ελληνικό λιμενικό σύστημα.
Διαβάστε ακόμη
Διπλό «λίφτινγκ» στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων
Βασίλης Τερλέγκας: Από το ιδιωτικό νησί στο… ηλεκτρονικό σφυρί (pics)