Την ώρα που η κρουαζιέρα στην Ευρώπη αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, η χώρα μας αδυνατεί να αρπάξει τις ευκαιρίες εγκλωβισμένη σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς

Του Μηνά Τσαμόπουλου

Στο Μαϊάμι χτυπούσε τις τελευταίες ημέρες η καρδιά της παγκόσμιας κρουαζιέρας, η οποία αναπτύσσεται χρόνο με τον χρόνο και έχει εξελιχθεί σε χρυσοφόρα βιομηχανία για τις περισσότερες τουριστικές χώρες εκτός από την Ελλάδα.

Μοιάζει να μεταφέρει νερό με το σουρωτήρι μια χώρα που είναι προικισμένη με φυσικό κάλλος, πολιτισμική κληρονομιά και υπέροχα νερά με αμέτρητες πανέμορφες παραλίες. Ανοίγονται νέες αγορές από Κίνα και Ινδία, ωστόσο η κατάσταση είναι απογοητευτική για το 2017 και ανάλογη αναμένεται και για την επόμενη χρονιά.

Οι μεγάλες εταιρείες κρουαζιέρας έχουν χωρίσει τη Μεσόγειο στη μέση, αφού προτιμούν να δραστηριοποιούνται στη δυτική μεριά, από Ισπανία μέχρι Ιταλία. Η τρομοκρατία στην Τουρκία και η επιφυλακτικότητα για την Αίγυπτο αποτρέπουν κυρίως τους Αμερικανούς να επισκεφθούν την ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα παρέχει αίσθηση ασφάλειας, ωστόσο παραμένει άτολμη να αδράξει τις ευκαιρίες, εγκλωβισμένη σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς.

Να αρχίσουμε από τα δεδομένα. Την ώρα που σε ολόκληρο τον κόσμο, σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση Κρουαζιέρας (CLIA), αυξάνεται ο αριθμός των επιβατών κρουαζιέρας και το 2017 αναμένεται να αγγίξει τα 25,3 εκατομμύρια έναντι 24,2 εκατομμύρια το 2016 και 15 εκατομμύρια το 2005, στην Ελλάδα θα υπάρξει διαρροή τουριστών. Τα πλάνα των εταιρειών κρουαζιέρας για το 2017 και το 2018 έχουν κλείσει, αφού ο προγραμματισμός γίνεται σε βάθος χρόνου. Και η Ελλάδα δεν είναι σε πρώτη ζήτηση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Λιμένων, το 2017 οι αφίξεις των κρουαζιερόπλοιων και στα 42 ελληνικά λιμάνια όπου καταγράφεται η κίνηση αναμένεται να είναι μειωμένες κατά 22,7% και από 4.290 το 2016 να κατέβουν στις 3.316. Η μείωση στους επιβάτες εκτιμάται στο 13,9% και από 5,1 εκατομμύρια το 2016 θα μειωθούν στα 4,4 εκατομμύρια. Αυτά είναι τα επίσημα στατιστικά και αφορούν αφίξεις επιβατών. Δεν αναφέρονται όμως σε μοναδικούς επιβάτες. Aπλά έναν επιβάτη κρουαζιέρας που θα κατέβει σε τρία ελληνικά λιμάνια τον μετράνε… τρεις φορές. Ο πραγματικός αριθμός επιβατών το 2016 ήταν 2.490.000 και το 2017 υπολογίζεται στα 2,1 εκατομμύρια μάξιμουμ.

Το 2016 πήγε ανέλπιστα καλά για την Ελλάδα, όχι όμως γιατί η κυβέρνηση πήρε μέτρα αλλά γιατί επλήγη η Τουρκία από τους τρομοκράτες και οι μεγάλες εταιρείες κρουαζιέρας άλλαξαν εκτάκτως τα δρομολόγιά τους.

Η «διχοτόμηση»

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Travel Leaders Group που προέκυψαν από ερωτηματολόγιο στο οποίο απάντησαν οι τουριστικοί πράκτορες, το 84,5% δήλωσε ότι οι κρατήσεις στα πρακτορεία τους για το 2017 είναι μεγαλύτερες από το 2016 για τη Μεσόγειο. Ωστόσο αφορούν τη δυτική Μεσόγειο και φτάνουν μέχρι την Ιταλία. Οι κρουαζιέρες που προτιμούν οι τουρίστες, σύμφωνα πάντα με τις κρατήσεις που έχουν τα διεθνή πρακτορεία, αφορούν τα εξής δρομολόγια:

1. Βαρκελώνη-Ρώμη 25,4%
2. Δυτική Μεσόγειο με επίκεντρο τη Βαρκελώνη 25,1%
3. Ταξίδι με επίκεντρο τη Ρώμη 21,9%
4. Ρώμη-Βαρκελώνη 14,2%
5. Ρώμη-Βενετία 13,1%

Στην έρευνα συμμετείχαν 1.062 τουριστικά πρακτορεία του Travel Leaders Group.

Η επιλογή κρουαζιέρας στη Μεσόγειο είναι στην πέμπτη θέση, με κορυφαίες την Καραϊβική, την Αλάσκα και τα ποτάμια της Ευρώπης.

Ανοιγμα σε Κίνα και Ινδία

Ανάγλυφα περιγράφει την υπάρχουσα κατάσταση στο «business stories» ο πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων και Φορέων Ναυτιλίας Θεόδωρος Κόντες: «Το 2017 είναι μια χαμένη χρονιά. Για το 2018 κανείς δεν μπορεί να κάνει ασφαλή πρόβλεψη από τώρα. Ελπίζουμε να είναι λίγο καλύτερο από το 2017. Θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε την κατάσταση της Τουρκίας. Εκεί τα πράγματα όσο πάνε και δυσκολεύουν. Για παράδειγμα, οι Κινέζοι τουρίστες πήγαιναν στην Κωνσταντινούπολη και έκαναν κρουαζιέρα στο Αιγαίο ξεκινώντας από τα τουρκικά παράλια. Τώρα, λόγω τρομοκρατικών χτυπημάτων, αυτό το αποφεύγουν».

Με τους Κινέζους, όμως, παραλίγο να δημιουργηθεί μεγάλο πρόβλημα όσον αφορά στη βίζα τους. Συγκεκριμένα ο κ. Κόντες επισημαίνει: «Ενώ γίνεται προσπάθεια προσέλκυσης Κινέζων τουριστών, στην ελληνική κρουαζιέρα δημιουργήθηκε σοβαρό πρόβλημα με την έκδοση βίζας. Το ελληνικό κράτος έκανε τρεις μήνες να βγάλει βίζα, χρόνος αποτρεπτικός. Ο όμιλος Louis μέσω της Celestyal ήθελε να φέρει 25.000 Κινέζους στην Ελλάδα και αντιμετώπισε πρόβλημα. Ωστόσο το θέμα φαίνεται να οδεύει προς λύση. Πριν από λίγο καιρό είχαμε συνάντηση με τους αρμόδιους υπουργούς, οι οποίοι υποσχέθηκαν ότι θα ενισχύσουν πρεσβείες και προξενεία με επιπλέον προσωπικό τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδία όπου υπάρχει ενδιαφέρον Ινδών για κρουαζιέρες στην Ελλάδα ώστε να βγαίνει η βίζα μέσα σε τρεις εβδομάδες».

Και ο κ. Κόντες πρόσθεσε: «Επίσης, νέα προοπτική στην αμερικανική αγορά τουριστών κρουαζιέρας δίνει η απευθείας πτήση Αθήνα-Νέα Υόρκη-Αθήνα από την Emirates. Θα πρέπει όμως να γίνουν κινήσεις και από την ελληνική κυβέρνηση. Πρέπει να δημιουργηθούν δύο με τρία home ports επιπλέον του Πειραιά -εκκίνηση και τερματισμός της κρουαζιέρας στο ίδιο λιμάνι-, όπως Κέρκυρα για το Ιόνιο, Θεσσαλονίκη-Καβάλα-Αλεξανδρούπολη για τη Β. Ελλάδα και Ρόδος-Ηράκλειο για νότια. Προς τα εκεί πρέπει να είναι οι επιλογές».

Οι Κινέζοι

Η όλο και δυναμικότερη στροφή Κινέζων τουριστών προς την κρουαζιέρα ανοίγει υπό προϋποθέσεις μια νέα αγορά και για την Ελλάδα.

«Η Ελλάδα πρέπει να ξεπεράσει την κρίση που μαστίζει την κρουαζιέρα. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι τουλάχιστον το 2017 θα κλείσει με μεγάλες απώλειες για τα περισσότερα λιμάνια και το 2018 προβλέπεται πάρα πολύ ασταθές στις προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων. Μην ξεχνάμε, εξάλλου, τον χρυσό κανόνα της κρουαζιέρας όπου κρουαζιέρα=ψυχολογία», τονίζει στο «b.s.» ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου και νυν διευθύνων της Five Senses Consulting & Development Ιωάννης Μπρας και συνεχίζει:

«Ο κάπτεν Ξου Λιρόνγκ της COSCO δήλωσε ότι “η διακίνηση επιβατών κρουαζιέρας του στο λιμάνι του Πειραιά είναι περίπου 1 εκατομμύριο τον χρόνο, ενώ βραχυπρόθεσμος σκοπός μας είναι να την αυξήσουμε μέχρι 1,5 εκατομμύριο και μακροπρόθεσμος τα 3 εκατομμύρια”. Τα επόμενα χρόνια στόχος είναι Κινέζοι τουρίστες να ξεκινούν τις κρουαζιέρες τους από το λιμάνι του Πειραιά με απευθείας πτήσεις από τις μεγάλες πόλεις όπως το Πεκίνο και η Σανγκάη για την Αθήνα. Θα γίνεται, λοιπόν, η εκκίνηση και ο τερματισμός του ταξιδιού (homeporting) από τον Πειραιά. Βεβαίως ακόμα και όταν πειστούν οι εταιρείες κρουαζιέρας να έχουν ως αφετηρία τον Πειραιά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν θα πάνε μόνο εκεί.

Λογικά θα προσεγγίσουν ακόμα 3-4 ελληνικά λιμάνια-προορισμούς. Το ερώτημα που τίθεται είναι απλό: Είμαστε έτοιμοι ως χώρα ή ως ανεξάρτητοι προορισμοί να υποδεχτούμε χιλιάδες Κινέζους στα νησιά με κρουαζιερόπλοια; Η απλή απάντηση είναι όχι».

Στη συνέχεια ο κ. Μπρας αναφέρεται στη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί κάνοντας ανάλυση στο προφίλ του Κινέζου τουρίστα: «Αναλύοντας περαιτέρω το προφίλ του Κινέζου τουρίστα κρουαζιέρας θα δούμε ότι συνήθως δεν μιλά άλλη γλώσσα, έχει την ανάγκη για αυτοπροβολή -τα μέρη που επισκέπτεται ανεβαίνουν άμεσα στα social media-, αγαπά τον πολιτισμό, δοκιμάζει τοπικές γεύσεις, αλλά πάντα θέλει τη σιγουριά των δικών του φαγητών, τρελαίνεται για ψώνια από ακριβούς οίκους και του αρέσει πολύ ο τζόγος. Ετσι στοιχειοθετήθηκε ο βασικός στόχος επιτυχίας (Critical Success Factor – CSF), που δεν θα πρέπει να είναι άλλος από το να ξεπερνάμε τις προσδοκίες του επισκέπτη κάθε φορά (Exceed Guest Expectation Everytime). Υπάρχει η αναγκαιότητα για χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής για την κρουαζιέρα με πενταετή χαρακτήρα. Επίσης θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα Cruise Cluster με λιμάνια της ελληνικής επικράτειας και όχι μόνο, όπου μέσα από κοινούς στόχους, δράσεις και κινήσεις προβολής θα μπορέσουν να βελτιώσουν τα σημερινά δεδομένα για την κρουαζιέρα. Είναι ακόμα πολύ σημαντικό να υπάρξει συντονισμένη προώθηση της κρουαζιέρας στις τουριστικές εκθέσεις όπου συμμετέχει ο ΕΟΤ (π.χ. ITB Berlin, WTM London), αλλά και να υπάρξει, γενικότερα, καλύτερος και συστηματοποιημένος προσδιορισμός της κάθε εμπειρίας σε κάθε λιμάνι-προορισμό. Μονάχα με συντονισμένο στρατηγικό σχεδιασμό τριετίας, την άμεση διάθεση μέρους των κρατικών τουριστικών κονδυλίων για προώθηση των μοναδικών μας προορισμών κρουαζιέρας και την αλλαγή της σημερινής κακής ψυχολογίας των επιβατών για τη ΝΑ Μεσόγειο, που επηρεάζει τις αποφάσεις των εταιρειών για το πρόγραμμά τους, θα δούμε αποτελέσματα πλέον το 2019. Αυξάνοντας τη ζήτηση για Ελλάδα θα αυξηθούν και οι θετικές αποφάσεις για τον προγραμματισμό ταξιδιών στη χώρα από τους decision makers».

Η ανθρωπογεωγραφία της ευρωπαϊκής κρουαζιέρας

Η αγορά της ευρωπαϊκής κρουαζιέρας αναπτύσσεται σταθερά τα τελευταία 10 χρόνια, φτάνοντας το 2016 τα 6,7 εκατομμύρια Ευρωπαίους επιβάτες, όπως καταγράφει η Διεθνής Ενωση Κρουαζιέρας.

Αυτή η πενταετής τάση είναι ανοδική σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές, κυρίως στη Γερμανία, όπου παρατηρείται ιλιγγιώδης ανάπτυξη 11,3%, σημειώνοντας ρεκόρ με περισσότερους από 2 εκατομμύρια επιβάτες. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία παρουσίασαν άνοδο 5,6% με σχεδόν 1,9 εκατομμύρια επισκέπτες, ενώ η αγορά κρουαζιέρας στην Ισπανία, μετά την οικονομική ύφεση του 2014, αυξάνεται κατά 4,2%.

■ Η ελληνική κρουαζιέρα αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από δρομολόγια στη Μεσόγειο, τα οποία καλύπτουν το 91% της αγοράς.
■ 4 στους 5 Ευρωπαίους επιλέγουν την κρουαζιέρα στην Ευρώπη. Η Μεσόγειος παραμένει ο πιο δημοφιλής προορισμός, αλλά και η Βόρεια Ευρώπη γίνεται σταδιακά δημοφιλής, σημειώνοντας το 2016 ανάπτυξη κατά 2,1%.
■ Στη Μεσόγειο το 2016 τα κρουαζιερόπλοια αυξήθηκαν κατά 18,3% και στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά 11,1%.
■ 39 εταιρείες κρουαζιέρας δραστηριοποιήθηκαν στην Ευρώπη με 123 πλοία.
■ 6.674.000 Ευρωπαίοι επέλεξαν μια κρουαζιέρα το 2016, με μέσο όρο διάρκειας τις 8 βραδιές.
■ Η Γερμανία επικρατεί ως αγορά προέλευσης επιβατών κρουαζιέρας στην Ευρώπη με 2.018.000 επιβάτες, καταγράφοντας εξαιρετική αύξηση 11,8% μέσα σε έναν χρόνο.
■ Το Ηνωμένο Βασίλειο, με αύξηση επιβατών 5,6%, σημείωσε ρεκόρ με 1,9 εκατομμύρια επιβάτες περίπου.
■ Η αγορά της Ισπανίας αυξήθηκε κατά 4,2%, επιβεβαιώνοντας τη διετή ανάκαμψή της από την οικονομική ύφεση του 2014.
■ Το 2015 ο Ευρωπαϊκός Απολογισμός Οικονομικής Συνεισφοράς αποδεικνύει ότι ο κλάδος της κρουαζιέρας στην Ευρώπη συνέβαλε στη δημιουργία 360.571 θέσεων εργασίας, με συνολική συνεισφορά 41 δισ. ευρώ και πάνω από 11 δισ. ευρώ σε αποζημιώσεις εργαζομένων.
■ Αντίστοιχα με τις προηγούμενες χρονιές, 4 στους 5 Ευρωπαίους επιλέγουν τις κρουαζιέρες στην Ευρώπη, με τους μισούς να προτιμούν τα νησιά της Μεσογείου και του Ατλαντικού, ενώ το 21% τη Βόρεια Ευρώπη και τη Βαλτική.

Ο κ. Κυριάκος Αναστασιάδης, πρόεδρος της CLIA Ευρώπης και διευθύνων σύμβουλος της Celestyal Cruises, εμφανίζεται αισιόδοξος για τις προοπτικές της κρουαζιέρας στην Ελλάδα και είναι ίσως από τους λίγους: «Η πρόβλεψή μας για την ανάπτυξη της κρουαζιέρας επιβεβαιώθηκε το 2016, παρά τις κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε στην Ευρώπη και παρά την προσωρινά μειωμένη ικανότητα για περιφερειακή ανάπτυξη. Το 2017 φαίνεται να είναι, επίσης, αισιόδοξο με την άφιξη 26 νέων πλοίων και ανυπομονούμε για αυτή την πολύ θετική προοπτική. Ο ήλιος στην κρουαζιέρα στην Ελλάδα βγαίνει από την ανατολή…».

Στο Μαϊάμι

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού βρέθηκε η Ελληνίδα υπουργός Τουρισμού Ελενα Κουντουρά, και δη στην Παγκόσμια Εκθεση Κρουαζιέρας στο Μαϊάμι.

sel14-2

Από αριστερά, ο Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, Γιώργος Τζιάλλας, η Αντιπρόεδρος του ΕΟΤ, Αγγελική Χονδροματίδου, η υπουργός Τουρισμού, Ελενα Κουντουρά, η CEO της Chrystal Cruises, Εντι Ροντρίγκες και ο πρόεδρος και CEO της Navigator Travel & Tourist Services, Ανδρέας Στυλιανόπουλος

Η υπουργός, σε συναντήσεις με τη διευθύνουσα σύμβουλο της Crystal Cruises, Εντι Ροντρίγκες, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Ponant Cruises Americas, Ναβίν Σόνεϊ, τον πρόεδρο της NLC Group, Φρανκ ντελ Ρίο, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Azamara Cruises Club, Λάρι Πίμεντελ, και τον επικεφαλής της συμβουλευτικής εταιρείας στον χώρο της θαλάσσιας κρουαζιέρας Zanka International Δημήτριο Κάπαρη, συζήτησε τις νέες δυνατότητες που προσφέρουν οι ελληνικοί προορισμοί κρουαζιέρας.

Κυρίαρχα θέματα αποτέλεσαν οι δυνατότητες για την ανάπτυξη νέων ελληνικών προορισμών κρουαζιέρας και θεματικών τουριστικών προϊόντων, τα τουριστικά πακέτα για τουρισμό πολυτελείας, τα έργα υποδομών για την εξυπηρέτηση των αναγκών φιλοξενίας μεγαλύτερων σε μέγεθος κρουαζιερόπλοιων με βάση τις παγκόσμιες τάσεις και οι απευθείας αεροπορικές συνδέσεις.

*Αναδημοσίευση από το Business Stories (26-3-2017)