Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχασε χρόνο για να εφαρμόσει το πρόγραμμά του με την έναρξη της δεύτερης θητείας του. Στο πλαίσιο της πολιτικής του «Make America Great Again», ο Τραμπ έχει καταργήσει τους κανόνες που διέπουν το διεθνές εμπόριο και, στην πραγματικότητα, την παγκόσμια τάξη.
Η ασταθής και συχνά συγκεχυμένη εφαρμογή των δασμών έχει πλήξει χώρες που κυμαίνονται από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, όπως ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κίνα, μέχρι μικρά παγωμένα νησιά που κατοικούνται μόνο από πιγκουίνους. Το αποτέλεσμα: σχεδόν άνευ προηγουμένου αστάθεια των αγορών και σοβαρή ζημιά στην εμπιστοσύνη των επενδυτών στα περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ.
Ο δείκτης S&P 500 αγγίζει τα όρια της bear-market, ενώ το δολάριο πέφτει στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων ετών. Ακόμα πιο ανησυχητικό από την άποψη της ευρύτερης σταθερότητας της αγοράς είναι το γεγονός ότι τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα, το θεμέλιο του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, έχουν πληγεί από μία από τις χειρότερες πτώσεις των τελευταίων δεκαετιών.
Καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να ξαναγράψει τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου, της ασφάλειας και των διεθνών σχέσεων, μια ολόκληρη σειρά δυναμικών έχει αναδυθεί καθώς ο 47ος πρόεδρος πλησιάζει τις 100 ημέρες στον προεδρικό θώκο.
Δασμολογικό χάος
Οι επενδυτές αποσύρουν χρήματα από την αμερικανική αγορά με σχεδόν πρωτοφανή ρυθμό. Πωλούν επίσης αμερικανικά κρατικά ομόλογα, τα οποία υπέστησαν μία από τις χειρότερες πτώσεις των τελευταίων δεκαετιών και άσκησαν επιπλέον πίεση στις αποτιμήσεις των μετοχών. Καθώς οι επενδυτές δεν μπορούν πλέον να προβλέψουν την επόμενη κίνηση της κυβέρνησης Τραμπ, η μεταβλητότητα έχει εκτοξευθεί στα ύψη.
Ο δείκτης μεταβλητότητας CBOE, που συχνά αποκαλείται «δείκτης φόβου» της Wall Street, ξεπέρασε το 50, το υψηλότερο επίπεδο από την πανδημία πριν από πέντε χρόνια, σηματοδοτώντας τη βαθιά ανησυχία των επενδυτών. Έκτοτε έχει υποχωρήσει σε περίπου 30, αλλά παραμένει πολύ υψηλότερα από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του 17,6, σύμφωνα με την LSEG Datastream.
Οι εταιρείες επίσης προσπαθούν να αποφύγουν τα χειρότερα από τους δασμούς, όταν τελικά αυτοί επιβληθούν. Για παράδειγμα, οι προμηθευτές της Apple στην Ινδία έσπευσαν να στείλουν iPhone αξίας σχεδόν 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ τον Μάρτιο. Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ενδέχεται να προκληθεί μεγαλύτερη αστάθεια αν οι εμπορικές εντάσεις κλιμακωθούν.
Αυξημένη πίεση
Μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές στις αγορές μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τραμπ ήταν η ταχεία κατάρρευση του μύθου του «αμερικανικού εξαιρετισμού». Για χρόνια, οι μετοχές των ΗΠΑ ήταν απαραίτητες για τους διαχειριστές χαρτοφυλακίων σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι προσελκύονταν από τις υψηλές αποτιμήσεις της Wall Street και τις εξαιρετικές επιδόσεις των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας. Όταν η έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης άρχισε να κερδίζει έδαφος πριν από μερικά χρόνια, υπήρχε ουσιαστικά μόνο μία αγορά που είχε σημασία: οι ΗΠΑ.
Οι πολιτικές επιλογές του Τραμπ και η αβεβαιότητα και η αστάθεια που αυτές έχουν προκαλέσει έχουν πλήξει τις αγορές σε όλο τον κόσμο, αλλά ο S&P 500 έχει δεχθεί τεράστιο πλήγμα.
Από την έναρξη της θητείας του Τραμπ, ο δείκτης έχει υποχωρήσει σχεδόν 10%, υποαποδίδοντας δραματικά σε σχέση με το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Ο ευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600, ο οποίος για χρόνια υστερούσε έναντι της αμερικανικής αγοράς, έχει υποχωρήσει κατά 1% την ίδια περίοδο, ενώ οι κινεζικές blue chips, οι οποίες είναι οι πιο εκτεθειμένες στον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο, έχουν υποχωρήσει μόλις 1,2%. Το πλήγμα για τους ξένους επενδυτές ήταν ακόμη πιο σκληρό. Σε ευρώ, γιεν και λίρες, ο S&P έχει χάσει πάνω από 16% μέχρι σήμερα από την αρχή της δεύτερης θητείας του Τραμπ.
Το δολάριο υποχωρεί
Η ταχύτητα με την οποία έχει πέσει το δολάριο είναι συγκλονιστική. Η πτώση του κατά 8% έναντι των άλλων σημαντικών νομισμάτων από τον Ιανουάριο είναι η χειρότερη αρχή έτους από το 1971, όταν οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν το gold standard.
Η εντατικοποίηση των επικρίσεων κατά του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζέρομ Πάουελ, έριξε λάδι στη φωτιά, οδηγώντας το δολάριο σε πτώση της τάξης του 4% τον Απρίλιο. Εκτός αν υπάρξει μια καθυστερημένη ανάκαμψη, θα είναι η μεγαλύτερη πτώση από τα τέλη του 2022 ή, αν η πτώση συνεχιστεί, θα φτάσει τα επίπεδα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στα μέσα του 2009.
Oμόλογα
Υπογραμμίζοντας τον πραγματικό κίνδυνο για το καθεστώς ασφαλούς καταφυγίου των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων ΗΠΑ – που καθορίζουν το κόστος δανεισμού σε παγκόσμιο επίπεδο και παραδοσιακά μειώνονται σε περιόδους αναταραχής, καθώς οι νευρικοί επενδυτές επενδύουν σε ομόλογα για το εγγυημένο εισόδημά τους – σημείωσαν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο της τελευταίας 20ετίας.
Αυτός ο συνδυασμός της πτώσης του δολαρίου και της εκτίναξης του κόστους δανεισμού της αμερικανικής κυβέρνησης είναι κάτι που συνήθως συνδέεται με αναπτυσσόμενες οικονομίες που απειλούνται από κρίση.
Ασφαλή καταφύγια
Οι ενέργειες του Τραμπ δεν αποδείχθηκαν αρνητικές για όλους. Κλασικά ασφαλή καταφύγια όπως ο χρυσός, το ελβετικό φράγκο και το ιαπωνικό γιεν έχουν καταγράψει κέρδη.
Μεγάλο μέρος του κεφαλαίου που απομακρύνθηκε από επενδύσεις όπως τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα κατευθύνθηκε προς τον χρυσό, ο οποίος τείνει να ανεβαίνει όταν το δολάριο υποτιμάται, καθώς το πολύτιμο μέταλλο γίνεται φθηνότερο για τους αγοραστές εκτός των ΗΠΑ.
Τόσο το ελβετικό φράγκο όσο και το γιεν έχουν σημειώσει άνοδο περίπου 9% από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Τραμπ, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για τον αντίκτυπο των δασμών του στην αμερικανική οικονομία και για την ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Αυξημένες πιθανότητες ύφεσης
Η απειλή των δασμών, ένα μέτρο που προκαλεί πληθωρισμό, έχει αυξήσει τις πιθανότητες μιας παγκόσμιας ύφεσης, καθώς οι εταιρείες και οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να λάβουν αποφάσεις με βάση τις πολιτικές των ΗΠΑ, οι οποίες αλλάζουν με ιλιγγιώδη ρυθμό.
Οι αναλυτές σε επενδυτικές τράπεζες όπως η JPMorgan και η Goldman Sachs, καθώς και οι οίκοι αξιολόγησης και άλλοι διεθνείς οργανισμοί, είναι όλο και πιο απαισιόδοξοι και αναμένουν πτώση της παγκόσμιας οικονομίας. Ακόμη και πριν από την ανακοίνωση των δασμών τον Απρίλιο, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είχε υποβαθμίσει τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ.
Τώρα, η JPMorgan εκτιμά ότι οι πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ και σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχονται σε 60%, φοβούμενη ότι οι δασμοί δεν θα προκαλέσουν μόνο πληθωρισμό στις ΗΠΑ, αλλά και αντίποινα από άλλες χώρες. Η Goldman Sachs εκτιμά ότι η πιθανότητα ύφεσης, που συνήθως ορίζεται ως δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης του ΑΕΠ, ανέρχεται σε 45%.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου μείωσε τις προβλέψεις του για το παγκόσμιο εμπόριο εμπορευμάτων από σταθερή ανάπτυξη σε μείωση για το τρέχον έτος, ενώ η Επιτροπή Εμπορίου και Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών δήλωσε ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα μπορούσε να επιβραδυνθεί στο 2,3% φέτος από 2,8% το 2024.
Το φαινόμενο Τραμπ
Ο Τραμπ έθεσε σε δοκιμασία το «φαινόμενο της πεταλούδας» της θεωρίας του χάους, το οποίο περιγράφει πώς μια μικρή αλλαγή σε μια σειρά αρχικών συνθηκών μπορεί να οδηγήσει σε ριζικά διαφορετικά και συχνά απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Η Μόσχα, για παράδειγμα, ήλπιζε ότι η προσέγγιση μεταξύ του Πούτιν και του Τραμπ θα μπορούσε να φέρει ένα γρήγορο τέλος στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που αποκλείστηκαν από τις αρχικές συνομιλίες, επανεξοπλίζονται με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών. Η τιμή του πετρελαίου έχει καταρρεύσει, καθώς οι επενδυτών ανησυχούν για τον αντίκτυπο των δασμών του Τραμπ στην παγκόσμια ανάπτυξη.
Οι απειλές του Τραμπ για δασμούς και οι προκλήσεις προς τον βόρειο γείτονα των ΗΠΑ δεν έχουν αποφέρει τις γρήγορες παραχωρήσεις από την Οτάβα που είχε ελπίσει. Αντίθετα, όπως αναφέρει το Reuters, οι Καναδοί καταναλωτές αποφεύγουν τα αμερικανικά προϊόντα και οι αφίξεις τουριστών έχουν μειωθεί — και όχι μόνο από τον Καναδά. Τον Μάρτιο, οι αφίξεις ταξιδιωτών από τη Δυτική Ευρώπη μειώθηκαν κατά 17% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με το International Trade Administration.
Αν και πολλές από αυτές τις επιπτώσεις είναι δύσκολο να προβλεφθούν, καθώς οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και άλλων χωρών, ιδίως της Κίνας, συνεχίζουν να κλιμακώνονται, είναι σαφές ότι η τρικυμιώδης πορεία που προκαλούν οι αποφάσεις του Τραμπ δε θα τελειώσει σύντομα.
Διαβάστε ακόμη
Νίκος Λούστας (Megas Yeeros): Νέες επενδύσεις και νέο κεφάλαιο για τον «βασιλιά του γύρου»
Angelakos (Hellas): Ενισχύει το πρόγραμμα ανανέωσης στόλου με οκτώ νεότευκτα στην Κίνα (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα