Σε νέα επίπεδα ρεκόρ εκτοξεύτηκαν τα δημόσια χρέη παγκοσμίως την περσινή χρονιά, σύμφωνα με νέα έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, καθώς οι κυβερνήσεις προχώρησαν σε αύξηση του δανεισμού τους προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές πιέσεις, από την πανδημία έως την οικονομική και ενεργειακή κρίση που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εύλογα αντιμετώπισαν οι αναπτυσσόμενες χώρες.
Η έκθεση που δημοσιεύτηκε με αφορμή την επικείμενη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών και διοικητών των κεντρικών τραπεζών της ομάδας του G20, από τις 14 έως τις 18 Ιουλίου, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας πως τόσο τα εγχώρια όσο και τα εξωτερικά χρέη των κρατών αυξήθηκαν πάνω από πέντε φορές μέσα στις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο ρυθμός δε, αυτός ξεπέρασε κατά πολύ τους ρυθμούς ανάπτυξης τους, καθώς κατά μέσο όρο οι ρυθμοί ανάπτυξης τριπλασιάστηκαν (στην καλύτερη περίπτωση) μεταξύ 2002 και 2022.
Συνολικά την περσινή χρονιά το δημόσιο χρέος παγκοσμίως άγγιξε το ποσό ρεκόρ των 92 τρισ. δολαρίων, αν και τα βάρη αυξήθηκαν πολύ περισσότερο στον αναπτυσσόμενο κόσμο σε σχέση με τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Έτσι πλέον, 59 χώρες κυρίως του αναπτυσσόμενου κόσμου επιβαρύνονται με μια αναλογία χρέους προς ΑΕΠ άνω του 60%, που θεωρείται το όριο πέραν του οποίου το χρέος εκτιμάται ως πολύ υψηλό. Το 2011 ο αριθμός των κρατών δεν ξεπερνούσε τις 22!
Από το συνολικό ποσό των παγκόσμιων χρέων το 30% αναλογεί στις αναπτυσσόμενες χώρες και μάλιστα μόνο τρεις χώρες μαζί, η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία κατέχουν το μερίδιο του λέοντος με περίπου το 70% της πίτας. Μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών πλέον φορτωμένη με χρέη είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, με την Ιαπωνία και μεγάλες χώρες της Ευρώπης όπως η Γαλλία και η Γερμανία να ακολουθούν.
Το συνολικό δημόσιο χρέος των αναπτυσσόμενων κρατών αυξήθηκε από το 35% επί το ΑΕΠ το 2010 στο 60% το 2021. Αναλόγως το εξωτερικό δημόσιο χρέος αυξήθηκε από το 19% επί το ΑΕΠ στο 29% επί το ΑΕΠ το 2021.
Τα βάρη αυτά αποτελούν τροχοπέδη για τις οικονομίες, προειδοποιεί η έκθεση, καθώς περιορίζουν την πρόσβαση των κρατών σε χρηματοδοτήσεις, ενώ παράλληλα μεταφράζονται σε αυξημένο κόστος δανεισμού, υποτίμηση των νομισμάτων τους και αναιμική ανάπτυξη.
Εξάλλου, ο ΟΗΕ υπογραμμίζει πως η δομή του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος καθιστά την πρόσβαση των αναπτυσσόμενων κρατών σε χρηματοδοτήσεις όχι μόνο πιο ακριβή αλλά και ανεπαρκή. «Η ανισότητα είναι ενσωματωμένη στο διεθνές χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα» καταγγέλλει χαρακτηριστικά η έκθεση. Σημειωτέον δε, πως οι αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν μεγαλύτερη έκθεση σε εξωτερικά σοκ ακριβώς, διότι δανείζονται κυρίως σε ξένο συνάλλαγμα.
3.3 billion people live in countries that spend more on interest payments than on education or health.
A world of debt disrupts prosperity for people & the planet.
The @UN has a road map of multilateral actions to address the global debt burden.
➡️https://t.co/7kFeHwdF2j pic.twitter.com/lSXKPUZq4N
— UNCTAD, the UN trade & development body (@UNCTAD) July 12, 2023
«Στην Αφρική ενδεικτικά τα χρήματα που δαπανώνται για την πληρωμή των τόκων είναι περισσότερα από όσα δαπανώνται για τομείς όπως η παιδεία και η υγεία» καταγγέλλει η έκθεση. Υπολογίζεται πως συνολικά 3,3 δισ. άνθρωποι στον πλανήτη ζουν σε χώρες όπου οι δαπάνες για την κάλυψη του κόστους των τόκων των δημόσιων χρεών είναι μεγαλύτερες από τον προϋπολογισμό τους για θέματα υγείας και παιδείας.
Παράλληλα, οι χώρες της Αφρικής δανείζονται με επιτόκια έως και τέσσερις φορές υψηλότερα σε σχέση με τις ΗΠΑ και έως και οκτώ φορές υψηλότερα σε σχέση με τη Γερμανία. Είναι εύλογο δε, πως το υψηλό κόστος δανεισμού καθιστά πιο δύσκολο για τις αναπτυσσόμενες χώρες να συγκεντρώσουν τα κεφάλαια για να επενδύσουν σε σημαντικά έργα, κάτι που τελικά υπονομεύει την ανάπτυξη των οικονομιών τους και τη δυνατότητα τους να καταστήσουν βιώσιμο το χρέος τους.
Όσον αφορά στο προφίλ των πιστωτών, πρόκειται κυρίως για ιδιώτες πιστωτές, κατόχους ομολόγους αλλά και τράπεζες, που ελέγχουν περίπου το 62% του εξωτερικού χρέους των αναπτυσσόμενων κρατών. Από όλες τις περιοχές του πλανήτη, πάντως, η Λατινική Αμερική είναι αυτή που παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό κατοχής κρατικού χρέους από ιδιώτες πιστωτές σε ποσοστό που φτάνει το 74%!
Υπό τα δεδομένα αυτά, ο ΟΗΕ καλεί το G20 και την παγκόσμια κοινότητα να καταλήξει σε βιώσιμες λύσεις για την ανακούφιση των κρατών από τα βάρη των υπερβολικών και μη βιώσιμων χρεών, αλλά και καθιστώντας το σύστημα δανεισμού πιο δίκαιο και βιώσιμο.
Διαβάστε ακόμη
Τι συμβαίνει με τα παλιά διαμερίσματα – Οι λόγοι πίσω από το ράλι στις τιμές (πίνακες)
MyDATA: Λουκέτα και πρόστιμα-φωτιά σε καφετέρια στη Γλυφάδα και σε ψησταριά στο Κουκάκι
Υποψήφια για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ η Έφη Αχτσιόγλου – Και επισήμως στην κούρσα διαδοχής
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ