Η ικανότητα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου να περιορίζει τα εμπόδια στο παγκόσμιο εμπόριο, να διασφαλίζει τη σταθερότητα μέσω παγκόσμιων συμφωνιών και να επιβάλλει διεθνείς κανόνες δέχθηκε νέα κριτική μετά από μια χαοτική και αμφιλεγόμενη συνεδρίαση των κορυφαίων αξιωματούχων του.

Η 13η υπουργική διάσκεψη του ΠΟΕ στο Άμπου Ντάμπι την περασμένη εβδομάδα αποκάλυψε μια δυσάρεστη αλήθεια: Για έναν οργανισμό κατά τη συνεδρίαση του οποίου χρειάζεται η σύμφωνη θέση της ολομέλειας των 166 χωρών του, ο ΠΟΕ δυσκολεύτηκε και πάλι να επιτύχει έστω και μια μικρή νίκη. Οι μικρές «νίκες» αυτού του είδους γίνονται όλο και πιο δύσκολο να επιτευχθούν σε μια εποχή ένοπλων συγκρούσεων, διευρυνόμενων γεωπολιτικών διαφορών και αναπροσαρμογής των εμπορικών δεσμών.

Διαφωνία και σύγχυση

Οι συναντήσεις στην πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που βρίσκεται τόσο γεωγραφικά όσο και γεω-οικονομικά μεταξύ των συμμαχιών ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κίνας-Ρωσίας, κυριαρχήθηκαν από διαφωνία και σύγχυση. Σπάνια οι συναντήσεις αυτές είναι ευχάριστες υποθέσεις, αλλά οι ελπίδες διαψεύστηκαν γρήγορα ότι η φετινή συνάντηση θα αποτελούσε ένα σημείο καμπής προς την ενότητα.

Καθώς οι συνομιλίες συνεχίζονταν, οι υπουργοί μπόρεσαν να συμφωνήσουν μόνο σε ένα μέτρο που διατηρούν από το 1998, συγκεκριμένα την παράταση ενός μορατόριουμ για τους δασμούς στο ψηφιακό εμπόριο. Με τον τρόπο αυτό, ο ΠΟΕ διέσωσε μια συμφωνία της οποίας η κατάλυση θα διασπούσε το παγκόσμιο ηλεκτρονικό εμπόριο.

«Είναι απίστευτα απογοητευτικό να βλέπουμε τον ΠΟΕ να μην μπορεί να συμφωνήσει», δήλωσε η Τίφανι Σμιθ, αντιπρόεδρος της παγκόσμιας εμπορικής πολιτικής στο National Foreign Trade Council με έδρα την Ουάσινγκτον. «Το ατέρμονο μπρα ντε φερ για το μορατόριουμ περιορίζει την πιθανότητα προόδου σε μια ευρύτερη ατζέντα σημαντικών θεμάτων και υπονομεύει τη βιωσιμότητα του ΠΟΕ ως ένα χρήσιμο φόρουμ για τους υπουργούς εμπορίου».

Ιδιαίτερη απογοήτευση στις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον προκάλεσε ο υπουργός Εμπορίου της Ινδίας, Πιγιούς Γκογιάλ, ο οποίος έφτασε στα μέσα των εκδηλώσεων και, όπως αναφέρουν ορισμένοι δυτικοί αξιωματούχοι, επέδειξε μικρή ευελιξία. Διαβεβαίωσε δημοσίως ότι το πολυπληθέστερο έθνος του κόσμου «δεν μπλοκάρει τίποτα», λέγοντας ότι υπερασπίζεται τα συμφέροντα των φτωχών ενάντια σε κανόνες που εδώ και καιρό έχουν σχεδιαστεί για να ευνοούν τους πλούσιους.

Η Ινδία, μαζί με την Ινδονησία και τη Νότια Αφρική, πίεζαν για την άρση του μορατόριουμ των τελωνειακών δασμών στο ηλεκτρονικό εμπόριο, υποστηρίζοντας ότι χάνουν δασμολογικά έσοδα από τα πάντα, είτε πρόκειται για το λογισμικό, είτε τα ηλεκτρονικά βιβλία ή τις ταινίες streaming.

Η Κίνα τάχθηκε σθεναρά υπέρ της συνέχισης του μορατόριουμ για τους ψηφιακούς εμπορικούς δασμούς, στο οποίο αντιτάχθηκαν ορισμένες άλλες μεγάλες αναδυόμενες αγορές.

Τέτοιες τακτικές έδειξαν πώς η ισορροπία δυνάμεων στην παγκόσμια οικονομία μετατοπίζεται προς την Ασία.

Αλιεία και γεωργία

Οι συνεχείς διαφωνίες συνέβαλαν στην αποτυχία της προόδου που επεδίωκαν άλλα μέλη του ΠΟΕ όσον αφορά τα μέτρα για τον περιορισμό των επιδοτήσεων που οδηγούν στην υπεραλίευση και συμβάλλουν στην αστάθεια στις παγκόσμιες αγορές σιτηρών.

Κατά τη διάρκεια της Συνόδου παρουσιάστηκαν και ορισμένες ασυνήθιστες συμμαχίες. Η Βραζιλία και η Ινδία βρέθηκαν αντίθετες όσον αφορά τη συζήτηση για τα δημόσια αποθέματα τροφίμων σε πλήρη αντίθεση με την προσέγγισή τους προ 20 ετών, όταν δημιούργησαν μια συμμαχία που «μπήκε σφήνα» μεταξύ των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών.

Εντάσεις και αδιέξοδα

Η γενική διευθυντής του ΠΟΕ Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα αναγνώρισε ότι «δεν επιτύχαμε όλα όσα θέλαμε», αλλά φάνηκε ανακουφισμένη για την αποφυγή μιας γενικότερης κατάρρευσης των διεθνών σχέσεων.

Άλυτο παραμένει και το πρόβλημα το οποίο η Ινδία αποκάλεσε κορυφαία προτεραιότητά της, δηλαδή εύρεση λύσης όσον αφορά το δευτεροβάθμιο όργανο του θεσμού που εδρεύει στη Γενεύη, μέρος ενός συστήματος επίλυσης διαφορών το οποίο οι ΗΠΑ θέλουν να μεταρρυθμιστεί. 

Μεταξύ των δηλώσεων οι οποίες προκάλεσαν εντάσεις ήταν τα σχόλια που έκανε η πρεσβευτής της Ταϊλάνδης στον ΠΟΕ, Πιμτσανόκ Βονκορπόν Πίτφιλντ κατά τη διάρκεια συνεδρίασης την Τρίτη.

Η ίδια αμφισβήτησε το αίτημα ορισμένων εθνών που επιδιώκουν χαλαρούς κανόνες επιδότησης για τη διατήρηση δημόσιων αποθεμάτων για την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ φέρεται να κατηγόρησε τα έθνη αυτά ότι εξάγουν σιτηρά σε προκαθορισμένες τιμές για να αποκτήσουν έλεγχο της αγοράς.

Η Πίτφιλντ δέχτηκε χειροκροτήματα από ορισμένες χώρες σε μια προφανή έκφραση αλληλεγγύης, προκαλώντας την οργή των εκπροσώπων της Ινδίας, οι οποίοι θεώρησαν ότι ο τόνος της αποτελούσε ευθεία πρόκληση προς το πολυπληθέστερο έθνος του κόσμου.

Το Νέο Δελχί δήλωσε ότι τα σχόλιά της έμοιαζαν να αντικατοπτρίζουν την προσωπική της άποψη και όχι τη θέση της Ταϊλάνδης στο θέμα.

Η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης έστειλε αργότερα επιστολή απολογίας στην Ινδία, αν και δεν ήταν σαφές αν η Πίτφιλντ τιμωρήθηκε πειθαρχικά ή όχι.

Η ατζέντα της παγκόσμιας εμπορικής πολιτικής είναι απίθανο να ομαλοποιηθεί βραχυπρόθεσμα, με τις εκλογές σε περισσότερα από 60 έθνη φέτος να εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν περισσότερο προστατευτισμό, ενώ οι επιπτώσεις των πολέμων από την Ουκρανία έως τη Γάζα θα συνεχίσουν να διαταράσσουν τη ροή αγαθών και υπηρεσιών.

Εκλογές και δασμοί

Η Ινδία οδεύει ολοταχώς προς τις εθνικές εκλογές, ενώ το κόμμα Bharatiya Janata του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι αναμένεται να κερδίσει μια τρίτη θητεία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η στάση του Γκογιάλ για τις αγροτικές επιδοτήσεις είχε πολιτική χροιά, επειδή οι αγρότες αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό των ψηφοδελτίων στις εκλογές.

Η άλλη προεκλογική εκστρατεία την οποία είχαν κατά νου οι αξιωματούχοι του ΠΟΕ ήταν οι εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο και η πιθανή επιστροφή του Τραμπ στον προεδρικό θώκο.

Σημειωτέων πως σύμφωνα με συνέντευξή του στο Bloomberg, ο Τραμπ απείλησε το 2018 ότι θα αποσύρει τις ΗΠΑ από τον ΠΟΕ εάν δεν υπάρξει μεταρρύθμιση του Οργανισμού. Πιο πρόσφατα, ο Τραμπ υποσχέθηκε δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές ή δασμό τουλάχιστον 60% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα, προτάσεις χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του παγκόσμιο εμπορικού συστήματος και κινήσεις οι οποίες θα διέλυαν ουσιαστικά τον ΠΟΕ.

Καθώς οι υπουργοί Εμπορίου αποχωρούσαν από το Άμπου Ντάμπι το Σάββατο, ο Τραμπ ετοιμαζόταν για μια συγκέντρωση στη Βόρεια Καρολίνα, όπου δήλωσε ότι οι χώρες που επιβάλλουν δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα θα τύχουν ίδιας μεταχείρισης.

Η ρητορική αυτή έχει κάνει ορισμένα μέλη του ΠΟΕ να ανησυχούν. Για τη Μαλαισία, η οποία συγκαταλέγει την Κίνα και τις ΗΠΑ μεταξύ των κορυφαίων εμπορικών εταίρων της, οι προετοιμασίες περιλαμβάνουν την προσπάθεια διαφοροποίησης των εμπορικών σχέσεων μέσω περιφερειακών πρωτοβουλιών όπως αυτή που είναι γνωστή ως CPTPP, μια συμφωνία της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού από την οποία ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ το 2017, και την RCEP, μια συμφωνία που περιλαμβάνει την Κίνα, όπως και τη διαπραγμάτευση με γκρουπ χωρών όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Υπάρχει ανησυχία ότι θα υπάρξει κλιμάκωση των εμπορικών φραγμών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εμπορίου της Μαλαισίας, Ζαφρούλ Αζίζ, σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα.

Διαβάστε ακόμη

3+1 στοιχήματα τον Μάρτιο για την ελληνική οικονομία

Φουρλής: Έρχονται τα νέα ΙΚΕΑ – Το project στο Ελ. Βενιζέλος και το deal με τους Σουηδούς

ΤΧΣ: Στα €4 η τελική τιμή προσφοράς των μετοχών της Πειραιώς

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ