Oι ιταλικές επιχειρήσεις καλούνται να αποπληρώσουν ακόμα €123.2 δισ. σε δάνεια με κρατική εγγύηση τα οποία εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, βάσει των στοιχείων του β’ τριμήνου του έτους, σε σχέση με €118 δισ. του α’ τριμήνου, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ). Η Ιταλία, σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, έχει την αρνητική ευρωπαϊκή πρωτιά σε ό,τι αφορά τα εκκρεμή δάνεια τέτοιου είδους, αν και η οικονομία της χώρας προφανώς δεν είναι η μεγαλύτερη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η κρίση χρέους δυσκολεύει τις προσπάθειες εξισορρόπησης του κρατικού προϋπολογισμού της νέας κυβέρνησης της Τζόρτζια Μελόνι, η οποία πια πρέπει να αποφασίσει εάν και πόσο θα μπορέσει να στηρίξει τις ιταλικές επιχειρήσεις οι οποίες αντιμετωπίζουν την δριμύτατη ενεργειακή κρίση. Η ιταλική κυβέρνηση έχει ήδη ξεκινήσει την εφαρμογή προγράμματος επιδοτήσεων για την αντιστάθμιση του αυξημένου ενεργειακού κόστους, ενώ καλύπτει και το 90% της έκθεσης των ηλεκτροπαραγωγών σε ό,τι αφορά τις αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου και του ρεύματος.
«Οποιαδήποτε επιπλέον στήριξη τέτοιου είδους προς τις εταιρείες αυτές θα τις αφήσει με εξαιρετικά υπερχρεωμένα επιχειρηματικά πλαίσια τα οποία θα αποδειχθούν μη βιώσιμα σε περίπτωση ύφεσης», σύμφωνα με τον Στέφανο Καστέλι, του SDA Bocconi School of Management. «Βρισκόμαστε σε πολύ δύσκολο σημείο. Εάν υπάρξει ύφεση και η πίεση στις τιμές ενέργειας παραμείνει υψηλή, το χρέος των εταιρειών θα αποδειχθεί δυσεπίλυτο πρόβλημα». Σημειωτέον πως το ΔΝΤ εκτιμά πως η ιταλική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,2% το 2023.
Τα εγγυημένα από το κράτος δάνεια αυτά εκδόθηκαν το 2020 για την αντιμετώπιση του μπαράζ κρίσεων που προκάλεσε ο κορωνοϊός, ως μέρος της παγκόσμιας προσπάθειας στήριξης του επιχειρείν υπό τις δυσμενείς συνθήκες της πανδημίας και την άμεση ανάγκη παροχής ρευστότητας. Τώρα πια, όμως, σε μια περίοδο αυξημένων επιτοκίων και επιβράδυνσης της ανάπτυξης, πολλές ιταλικές εταιρείες δυσκολεύονται στην αποπληρωμή των χρεών τους, ενώ αρκετές δεν εκπληρώνουν καν τους όρους δανειοδότησης.
Για παράδειγμα, η εταιρεία παιχνιδιών Giochi Preziosi SpA έλαβε δάνειο ύψους €85 εκατομμυρίων από ιταλικές τράπεζες το 2020, 90% εκ του οποίου ήταν εγγυημένο από το κράτος. Παρ’ όλα αυτά, οι τράπεζες αυτές αναγκάστηκαν πρόσφατα να εκδώσουν waiver στην εταιρεία η οποία δεν εκπλήρωσε τους όρους δανεισμού της.
Εγγυήσεις
Κάθε χώρα της Ε.Ε. δημιούργησε το δικό της κρατικό πλάνο δανειοδότησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Στην Ιταλία, το πλαίσιο με ονομασία «Garanzia Italia» ζητούσε από τις εταιρείες την υποβολή αίτησης για γραμμή χρηματοδότησης από μία τράπεζα η οποία στη συνέχεια θα ζητούσε την κρατική εγγύηση μέσω του οργανισμού πιστώσεων SACE SpA ή της κρατικής τράπεζας Mediocredito Centrale – Mezzogiorno SpA. Όταν η εταιρεία λάμβανε το «πράσινο φως», τότε η τράπεζα προχωρούσε με τη δανειοδότηση.
Η κρατική εγγύηση στην Ιταλία καλύπτει μεταξύ του 70% και του 90% του δανείου, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο της Ισπανίας στο 78,9% και της Γαλλίας στο 65,8%. Σημειωτέον πως οι τρεις χώρες αποτελούν το 90% των εκκρεμών δανείων με κρατική εγγύηση στην Ε.Ε.
Οι εγγυήσεις του κράτους προσφέρθηκαν σε κάθε είδους εταιρείες, ακόμα και σε αυτές με αξιολόγηση junk. Οι τράπεζες ήταν διατεθειμένες να προσφέρουν τα δάνεια αυτά αφού είχαν ως εγγυήτρια την ιταλική κυβέρνηση. Οι Intesa Sanpaolo SpA, UniCredit SpA και Banco BPM SpA έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στα δάνεια αυτού του είδους.
Αποπληρωμή
Το κύριο ερώτημα, πια, είναι αυτό της αποπληρωμής. «Πολλές κυβερνήσεις έχουν ξεκινήσει να συμβιβάζονται με το γεγονός πως τα δάνεια αυτά θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν, με την παράταση του χρόνου αποπληρωμής να θεωρείται ως ο απλούστερος τρόπος», τόνισε ο Τζάστιν Χόλαντ, στέλεχος της DC Advisory, προσθέτοντας πως «πολλά θα εξαρτηθούν βάσει της βιωσιμότητας των δανείων και της σημασίας της αποπληρωμής τους». Στην Ιταλία, η αποπληρωμή των δανείων αυτών αυτά έχει προτεραιότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα χρέη σε περίπτωση αναδιάρθρωσης.
Οι SACE και Mediocredito Centrale, όμως, δεν έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν προβληματικά δάνεια. Γι αυτόν το λόγο η AMCO-Asset Management Co SpA η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας, σχεδιάζει την εφαρμογή μίας νέας πλατφόρμας «αποφόρτωσης» των εγγυημένων δανείων στη νέα υπηρεσία, ονόματι «Progetto Glam».
Όπως όλα δείχνουν δεν υπάρχει πίεση χρόνου. Η ωρίμανση των δανείων αναμένεται μετά το 2024, σύμφωνα με την ΕΑΤ. Παρ’ όλα αυτά, όπως τόνισε ο Κάρλο Μασίνι της Hogan Lovells, «βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση. Τα επιτόκια αυξάνονται και εισερχόμαστε σε περίοδο ύφεσης η οποία θα αυξήσει την πίεση στις εταιρείες. Προς το παρόν, δεν πιεζόμαστε χρονικά, αλλά αυτό ενδέχεται να αλλάξει».
Διαβάστε επίσης
Fitch: Τι «βλέπει» για τις ελληνικές τράπεζες το 2023
Χατζηδάκης: Νέα μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας