Οι κορυφαίες χώρες παραγωγής ορυκτών καυσίμων στον κόσμο εξακολουθούν να σχεδιάζουν την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα πολύ πέρα από αυτό που θα επέτρεπαν οι παγκόσμιοι κλιματικοί στόχοι, σύμφωνα με νέα έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.
Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ένα διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ των δεσμεύσεων μείωσης των εκπομπών που έχουν αναλάβει αυτές οι χώρες και των συνεχιζόμενων πολιτικών τους για την προώθηση της εξόρυξης και της γεώτρησης εντός των συνόρων τους.
Στόχοι για… λόγια
Παρόλο που η συντριπτική πλειονότητα των χωρών έχουν υιοθετήσει δεσμεύσεις καθαρού μηδενικού ισοζυγίου για μείωση των κλιματικών εκπομπών τους, τα δικά τους σχέδια προβλέπουν την εξόρυξη περισσότερο από το διπλάσιο του επιπέδου των ορυκτών καυσίμων έως το 2030 από ό,τι θα ήταν συνεπές με τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου και σχεδόν 70% περισσότερο από ό, τι θα ήταν συνεπές με 2 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ.
Οι επιστήμονες λένε ότι πέρα από 1,5 βαθμούς θέρμανσης, οι πιο ακραίες και επικίνδυνες αλλαγές στα πλανητικά συστήματα θα γίνουν όλο και πιο πιθανές.
Αυτό το «χάσμα» μεταξύ της προγραμματισμένης παραγωγής και των κλιματικών στόχων είναι μια προειδοποίηση, ανέφερε η έκθεση, ότι η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα παραμένει εκτός πορείας.
Μεταξύ των 20 κορυφαίων χωρών παραγωγής ορυκτών καυσίμων, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και η Σαουδική Αραβία προβλέπουν σημαντικές αυξήσεις στην εγχώρια παραγωγή πετρελαίου, ενώ η Ρωσία, η Ινδία και η Ινδονησία προβλέπουν σημαντικές αυξήσεις στον άνθρακα.
Η Ίνγκερ Άντερσεν, εκτελεστική διευθύντρια του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ, ανέφερε σε δήλωση που συνοδεύει την έκθεση ότι «τα σχέδια των κυβερνήσεων να επεκτείνουν την παραγωγή ορυκτών καυσίμων υπονομεύουν την ενεργειακή μετάβαση που απαιτείται για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το μέλλον της ανθρωπότητας».
Η έκθεση Production Gap 2023, η οποία εκπονήθηκε από τέσσερις δεξαμενές σκέψης για το κλίμα σε συνεργασία με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, ανέλυσε τα σχέδια και τις προβλέψεις που δημοσιεύθηκαν από κυβερνήσεις 19 από τις 20 μεγαλύτερες χώρες παραγωγής ορυκτών καυσίμων. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι παρά τους φιλόδοξους στόχους για την εισαγωγή καθαρότερων μορφών ενέργειας, οι κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη αρχίσει να ασχολούνται με το πώς θα μειώσουν την προσφορά ορυκτών καυσίμων.
Για παράδειγμα, παρόλο που πολλές χώρες έχουν ανακοινώσει πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους, οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδό τους πέρυσι, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις ανταποκρίθηκαν στις επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία έστειλε τις τιμές των εμπορευμάτων στα ύψη και αναδιέταξε τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Επίσης, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν κάλεσαν τις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου να αυξήσουν την παραγωγή για να αντισταθμίσουν τη χαμένη ρωσική παραγωγή και συνέχισαν να υποστηρίζουν νέους τερματικούς σταθμούς για την εξαγωγή φυσικού αερίου σε όλο τον κόσμο. Αυτή η επέκταση θεωρείται, όπως λένε, απαραίτητη για την προστασία της ενεργειακής ασφάλειας και τη σταθεροποίηση των αγορών. Σε άλλες περιπτώσεις, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να στηρίζουν την παραγωγή λόγω των εσόδων τους που εξαρτώνται από την πώληση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα.
Τα «χάσμα» μεγαλώνει
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το χάσμα παραμένει μεγαλύτερο για τον άνθρακα, με τις χώρες να παράγουν 460% περισσότερο ρυπογόνο καύσιμο το 2030 από ό, τι θα επέτρεπε ο στόχος του 1,5 βαθμού. Για το πετρέλαιο, τα κυβερνητικά σχέδια υπερβαίνουν τον στόχο κατά σχεδόν 30%, ενώ για το φυσικό αέριο κατά περισσότερο από 80%.
Αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται σε μοντέλα που προϋποθέτουν κάποιο βαθμό επιτυχίας για τεχνολογίες που θα δεσμεύουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα φουγάρα και θα τις απομακρύνουν από την ατμόσφαιρα, πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος θα μπορούσε να συνεχίσει να χρησιμοποιεί μικρές ποσότητες ορυκτών καυσίμων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, καμία από αυτές τις τεχνολογίες δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη σε σημαντική κλίμακα, οπότε μια πιο προσεκτική προσέγγιση θα απαιτούσε τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων ακόμη πιο γρήγορα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 20 χώρες που εξέτασε η έκθεση, 17 έχουν δεσμεύσεις για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, αλλά καμία δεν έχει ευθυγραμμίσει τις πολιτικές παραγωγής ορυκτών καυσίμων με τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς. Η Βραζιλία, η Σαουδική Αραβία και οι Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπουν σημαντικές αυξήσεις στην εγχώρια παραγωγή πετρελαίου, ενώ το Κατάρ και η Ρωσία προβλέπουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην παραγωγή φυσικού αερίου.
Για τον άνθρακα, η Ινδία, η Ινδονησία και η Ρωσία σχεδιάζουν σημαντικές αυξήσεις, οι οποίες θα αντισταθμίσουν τις μεγάλες μειώσεις που σχεδιάζονται από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όσον αφορά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, οι μόνοι παραγωγοί που σχεδιάζουν σημαντικές μειώσεις της παραγωγής είναι η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο κίνδυνος, ανέφερε η έκθεση, είναι ότι οι χώρες θα επενδύσουν υπερβολικά σε νέες προμήθειες ορυκτών καυσίμων, επιβραδύνοντας τη μετάβαση μακριά από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και ενδεχομένως σπαταλώντας δισεκατομμύρια σε έργα που θα μπορούσαν να είναι περιττά καθώς περισσότερες καθαρές πηγές ενέργειας έρχονται στο προσκήνιο.
Τον περασμένο μήνα, πάντως, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ανακοίνωσε ότι αναμένει πως η ζήτηση για όλα τα ορυκτά καύσιμα θα κορυφωθεί αυτή τη δεκαετία…
Ενώ η έκθεση του ΟΗΕ επικεντρώνεται στον κίνδυνο για τα έθνη, μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα εξέτασε τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές και οι μέτοχοι που υποστηρίζουν τις εισηγμένες πετρελαϊκές εταιρείες. Σε μια νέα ανάλυση, η Carbon Tracker Initiative, μια οικονομική δεξαμενή σκέψης με επίκεντρο το κλίμα, υποστήριξε ότι οι πετρελαϊκές εταιρείες αποτυγχάνουν να προβλέψουν την επερχόμενη κορύφωση της ζήτησης και την αναπόφευκτη πτώση που θα ακολουθήσει, και ως εκ τούτου σχεδιάζουν να δαπανήσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε επενδύσεις που ενδέχεται να μην παρέχουν αποδόσεις.
Όλα αυτά τα νέα δεδομένα έρχονται λίγες εβδομάδες πριν την ετήσια σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP28, στο Ντουμπάι, με την ελπίδα ότι εκεί θα υιοθετηθούν στόχοι για τη μείωση της παραγωγής των ορυκτών καυσίμων.
Διαβάστε ακόμη
«Τρέχει» η αποεπένδυση του ΤΧΣ – Το deal Alpha Bank με UniCredit και η σειρά της ΕΤΕ
Οίκος Μεταξά – Rémy Cointreau: Η αναγέννηση του ελληνικού ποτού που κατέκτησε τον πλανήτη (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ